Inhoud
SCEZpresse
Volg de SCEZ op Twitter
@erfgoedzeeland
2 SCEZpresse
3 Het (Belgische) stelsel
van verlichting in de
Westerschelde
8 Vroege middeleeuwer
in het ziekenhuis
10 Lutheranen in Zierikzee
12 Film en educatieproject over
de Atlantikwall
14 Polderhuis, musea meer
16 Nieuwe ankerplaats op
Noord-Beveland
18 De Noord-Bevelandse
dialecten
19 Sint Jacobusschool
20 Trots op mijn monument
23 Archeologisch nieuws
24 Uit Zeeuwse bodem
27 ERFGOEDallerlei
31 -Colofon
- MOnuMENTaal
Bij de omslaq
Van de elf lichten uit het oorspronkelijke
negentiende-eeuwse stelsel van verlichting
voor scheepvaart op de Westerschelde zijn
in het Nationaal Archief in Den Haag vijf
bouwplannen bewaard gebleven. Te zien
is een deel van de bouwtekening voor het
licht bij Walsoorden in Zeeuws-Vlaanderen.
Dit licht kwam in zeer drassig gebied te
staan, en kreeg daarom als enige
'schroefpoten'
(bron: Nationaal Archief Den Haag,
Plan ijzeren lichtopstand te Walsoorden,
inventarisnummer 2.12.10, 324, (1867).
ttBedreigderfgoed ttZeeland
voor het voetlicht gebracht:
ttBelgisch 19e-eeuws stelsel van
^vuurtorens en lichtopstanden
langs ^Westerschelde
ttZeeuwse film ttAtlantikwall,
Verborgen Grens in première
én nieuw educatieproject.
Scholieren bezoeken bunker
Park @Toorenvliedt
Trots op mijn monument.
^Middelburger vertelt waarom.
Nieuwe rubriek in ttZeeuws
ttErfgoed waarin abonnees van
ttMonumentenwacht aan het
woord zijn
Dit jaar is het 495 jaar geleden dat het pontificaat van de enige Nederlandse paus
Adrianus van Utrecht (1459-1523) aanving. Het duurde nog geen twee jaar, 1522 en 1523.
Dit jaar is het tevens 500 jaar geleden dat Maarten Luther (1483-1546) zijn 95 stellingen
aan de deur van de slotkerk in Wittenberg spijkerde. Waar Adrianus vrijwel onbekend is
gebleven, heeft Luther naam gemaakt. Met zijn stellingen startte de Reformatie, die
dit jaar ook in Zeeland wordt herdacht in de vorm van lezingen, tentoonstellingen en
publicaties.
Adrianus en Maarten hebben elkaar gekend en hadden meer met elkaar gemeen dan
je in eerste opzicht zou denken. Dat haal ik uit de onlangs verschenen biografie van
Adrianus van de hand van Twan Geurts. Beiden hadden affiniteit met de Moderne
Devotie, beiden streefden naar kerkelijke hervorming. Maar hun werelden verschilden
te veel om nader bij elkaar te komen. Voor Adrianus was Maarten een van het geloof
gevallen onbeduidende monnik en een aanstichter van onrust en dwaalideeën. Voor
Maarten was Adrianus een blinde tiran, een huichelaar en een ezel uit de hogeschool
van Leuven. Luther heeft zijn sporen in Zeeland nagelaten. In Middelburg, Zierikzee,
Groede, Vlissingen, Goes en Veere zijn lutherse gemeenten opgericht. Onder andere in
Middelburg en Zierikzee zijn de lutherse kerkgebouwen bewaard gebleven, herkenbaar
aan het zwaantje op het dak, respectievelijk aan de voorgevel. In deze Zeeuws Erfgoed
is er meer over te lezen.
Wonen en werken in een monumentenpand is heel anders dan wonen en werken in een
gewoon pand. Daarmee wil ik niet zeggen dat de 'last van eeuwen' dagelijks op de
bewoner van een monumentenpand drukt, hoewel je dat in een enkel geval misschien
ook weer niet helemaal moet uitsluiten. Dat laatste bedacht ik me toen ik recent langs
de achttiende-eeuwse, rijksmonumentale boerderij in de Zak van Zuid-Beveland fietste
met de opwekkende naam "'t Hof Alle Morgen Nieuwe Zorgen". Nee, over het algemeen
hebben bewoners van monumentenpanden een bijzondere en positieve band met hun
pand, een band die verder reikt dan het hier en nu. Er is interesse in de geschiedenis
van het pand. Hoe oud is het en wat is er in de loop der tijd allemaal aan verbouwd?
Maar ook: wie woonden er en hoe leefden en werkten de bewoners er in het verleden?
In de nieuwe rubriek 'Trots op mijn monument' vertellen abonnees van de
Monumentenwacht over hun persoonlijke band met het monument waarin ze wonen
of werken.
Wim Scholten, directeur
Een scherpe versmalling in het kanaal Terneuzen-Gent die uitmondt in een met
steen beklede kom. Vervolgens: niets. De kanaalarm met sluis bij Sas van Gent uit
1882-1885 is voorgoed afgedamd. De sluis heeft niet heel lang als hoofdsluis gediend.
Bij de kanaalverbreding van 1902-1910 is aan de oostelijke kant een grotere sluis
aangelegd. Na de kanaalverbreding van 1964-1968 is de oude sluis afgedamd en
zijn de sluisdeuren verwijderd. De sluiskom is op zijn mooist als er historische
schepen zijn afgemeerd.
Zeeuws Erfqoed 2 maart 2017 01
