PAN ook in Zeeland actief
voor melding metaalvondsten
Het melden van (archeologische) metaalvondsten is vanaf nu een stuk makkelijker. Dit heeft
te maken met de inwerkingtreding van de nieuwe Erfgoedwet en de opstarting van het project
PAN (Portable Antiquities of the Netherlands). De SCEZ maakt deel uit van het PAN-netwerk.
Loodtinnen
miniatuurfiguur
gevonden in Goes
door H. van Schaik,
voorstellende een
Franse republikeinse
soldaat die een xylofoon1
bespeelt;
datering circa 1800.
Koperen sluitgewicht gevonden in Goes door
H. van Schaik, met merk van hand, gemaakt
en geijkt in Antwerpen (Handwerpen);
datering zeventiende eeuw.
Hoewel in Zeeland al lang bekend was waar
archeologische vondsten uit de provincie gemeld
moeten worden, namelijk bij de SCEZ, worstelden
vooral metaaldetectorzoekers met onduidelijkheden
Een belangrijke vraag was: welke vondsten moet ik melden,
wat is belangrijk en wat niet? En wat is eigenlijk de juiste
omschrijving van mijn object? Een aantal jaren heeft de
Werkgroep Metaalvondsten Zeeland van de AWN Vereniging
van Vrijwilligers in de Archeologie een belangrijke rol
gespeeld in de registratie van deze metaalvondsten.
Maar nu is melding een stuk eenvoudiger geworden.
Nieuwe situatie
Twee zaken zijn veranderd: de Monumentenwet is
aangepast, en vorig jaar is het project PAN opgestart.
Tot medio 2016 was het zoeken met een metaaldetector,
of eigenlijk het opgraven van een vondst nadat de detector
zijn signaal had gegeven, illegaal. De nieuwe Erfgoedwet
staat vanaf 1 juli 2016 het zoeken met een metaaldetector
en het graven in de bovenste 30 centimeter van de bodem
toe, met enkele beperkingen en voorwaarden.
Archeologische monumenten en lopende archeologische
opgravingen zijn uitgezonderd: hier mag niet worden
gezocht. Verder dient een detectorzoeker toestemming
te hebben van de grondeigenaar. Indien er sprake is van
een waardevolle vondst, dient de grondeigenaar de helft
van de waarde te krijgen. Na het delen is de vondst
eigendom van vinder of grondeigenaar. Belangrijk is dat
er ook een meldplicht bestaat: alle metaalvondsten dienen
te worden aangemeld. Het doel hiervan is om de
informatiewaarde van de vondsten te behouden.
Kennis over uw vondst en de vindplaats is van belang
voor de wetenschap en de monumentenzorg.
Schijffibula uit de omgeving van Westkapelle,
gevonden door M. Bil, met de afbeelding van
een dier en ingelegd met rode email;
datering negende eeuw (foto's PAN, Amsterdam).
Wat is PAN?
PAN staat voor Portable Antiquities of the Netherlands.
Vrij vertaald betekent dit 'kleine oudheidkundige vondsten
uit Nederland'. De naam is ook een knipoog naar de Griekse
godheid Pan, de figuur die voor de natuur staat, en het
Griekse woord dat 'alles' betekent. PAN is een netwerk
van universiteiten, (semi-)overheidsinstellingen, musea,
De Nederlandsche Bank en verenigingen van vrijwillige
(detector)archeologen; voor Zeeland maakt de SCEZ deel
uit van dit netwerk. Zij werken samen met als doel
(detector)vondsten te fotograferen, te determineren en
online te publiceren op internet. De website is vanaf mei
2017 grotendeels functioneel en is het meest zichtbare
deel van PAN. Verder zijn in alle delen van Nederland
vondstregistrators actief, die met detectorzoekers kunnen
afspreken om hun vondsten te fotograferen en te
beschrijven. De registratie kan plaatsvinden bij een depot,
een museum of bij de vinder thuis. In Zeeland is registrator
Jurgen van der Klooster actief.
Wat is de rol van de SCEZ?
De SCEZ blijft het meldpunt voor alle bodemvondsten
in Zeeland - zeker voor archeologische sporen en niet-
metaalvondsten - maar is ook projectpartner van PAN.
Door de expertise van PAN kan de kennis over de metaal
vondsten in Zeeland geweldig toenemen en ook benut
worden voor archeologisch beleid van de overheden.
De SCEZ biedt PAN een werkplek in het Zeeuws
Archeologisch Depot (ZAD) voor het registreren van
vondsten en er vindt regelmatig uitwisseling van kennis
en informatie plaats. Die informatie wordt met dezelfde
voorwaarden voor 'beveiliging' omgeven als in PAN.
De eerste registratie van PAN in het ZAD vond plaats op
31 maart.
Zeeuws Erfgoed 1 2 juni 2017 02
