Historische kaarten
uit de regio
aarteri
Schatten
Vier musea uit Zeeuws-Vlaanderen en de Belgische provincie West-Vlaanderen hebben dit jaar een
gezamenlijk tentoonstellingsproject met de titel 'Schatten van kaarten' opgezet. Museum Het Bolwerk
in IJzendijke, het Archeologisch Museum in Aardenburg, Museum Het Belfort in Sluis en het
Bezoekerscentrum Damme en de Zwinstreek in Damme belichten elk met een eigen invalshoek.
De viervoudige expositie op verschillende tentoonstellings
locaties versterkt elkaar en verwijst naar elkaar.
Het bijzondere samenwerkingsproject heeft ook in een
mooi boek geresulteerd: Schatten van kaarten. Historische
kaarten uit Zeeuws-Vlaanderen en noordelijk Vlaanderen.
Het boek telt zestig pagina's en geeft uitleg over
cartografie en de verschillende kaarten die in de
exposities tentoongesteld zijn.
De vier musea hebben het initiatief genomen tot deze
tentoonstellingsreeks omdat de cartografie van Zeeuws-
Vlaanderen en het noordelijk deel van Vlaanderen al
eeuwenlang goed ontwikkeld is. Enkele van de oudste
Zuid-Nederlandse kaarten komen uit dit gebied. Ook zijn
de verschillende kaarttypen in deze streek goed bewaard
gebleven en vormen deze een belangrijke bron voor
historische kennis. In een chronologische reeks kaarten is
het dynamische landschap van de streek goed zichtbaar.
Stampij langs de linies
De boekpresentatie én opening van de eerste expositie
was op 8 april bij museum Het Bolwerk in IJzendijke.
Hier is de invalshoek 'kaarten van de Staats-Spaanse Linies
- cartografie in oorlogstijd' gekozen. De getoonde dertig
kaarten hebben betrekking op de geografie van Zeeuws-
Vlaanderen in de periode tussen 1575 en 1800. Het betreft
regionale cartografie met een militair aspect: vesting
werken, schansen, forten, grachten, linies, waterbarrières
en dergelijke. De geëxposeerde kaarten zijn aankopen van
het museum en bruiklenen van de gemeente Terneuzen en
het Nationaal Archief. De tentoonstelling bij Het Bolwerk in
IJzendijke loopt van 8 april tot en met 30 oktober 2017.
(Niet) Alles op één kaart
In Aardenburg is de expositie gericht op de historische
ontwikkeling van de cartografie van West-Zeeuws-
Vlaanderen. Aan bod komen onder andere laatmiddel
eeuwse schilderij- en manuscriptkaarten, gedrukte
regionale streek- en zeekaarten uit de 17de en 18de eeuw,
polderkaarten uit de 18de en 19de eeuw, stafkaarten en
topografische kaarten uit de 20ste eeuw en voorbeelden
van 21e-eeuwse satellietkaarten. Ook worden zowel antieke
als moderne carteringsmethoden en -instrumenten
getoond. De tentoonstelling bij het Archeologisch
Museum in Aardenburg is te zien van 27 mei tot en met
30 september 2017.
Sluis op de kaart
In Sluis staat de tentoonstelling in het teken van de lokale
historische cartografie van de Zeeuws-Vlaamse stad.
De oudste kaarten zijn uit de 16de eeuw. Vele hebben
betrekking op het beleg van Sluis in 1604 en de situatie
eind 16de eeuw. Kaarten uit de 17de en 18de eeuw tonen
de vestingbouwkundige ontwikkeling van de stad. Uit de
19de en 20ste eeuw zijn kadasterkaarten, stafkaarten en
schade- en wederopbouwkaarten te zien. Naast
kaartmateriaal zijn er ook driedimensionale voorwerpen te
zien, waaronder landmeterinstrumenten. De tentoonstelling
bij Museum Het Belfort in Sluis is te bezoeken van 15 juli
t/m 17 september 2017 (formele opening 15 juli).
Damme door de tijd
In Damme zijn lokale historische kaarten van de vesting
Damme en de omringende verdedigingswerken tentoon
gesteld. Later dit jaar is hier ook nog een jubileumexpositie
over de fortificaties van Damme te zien.
De kaartententoonstelling bij Bezoekerscentrum Damme
en de Zwinstreek in Damme is geen tijdelijke expositie,
maar permanent te bezichtigen.
Op de kaart van Jodocus Janssius uit 1651 (Museum Het Bolwerk
in IJzendijke) is het door de Staatsen bezette fort Philippine te zien,
gelegen aan de over van de Schelde. In het water vijf Hollandse schepen.
Op de voorgrond het belegerde Spaanse kamp.
Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) werd Damme omgebouwd
tot een moderne vesting. Het plan Koeck uit 1649 toont heel precies
hoe de versterking eruitzag. De stad was bereikbaar via twee poorten.
De militaire infrastructuur binnen de stad is in detail weergegeven.
Zeeuws Erfgoed 2 1 juni 2017 02
