HKSSpBjJS
Ruim honderd jaar was de molen in handen van de familie Rijk. Datering begin 1900 (foto Weenink Snel N.V., bron: ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland).
".■ftfl '-jtf- 'iz
een aantal balken. Met het behoud van die onderdelen
houdt de molen als het ware zijn ziel, de erfgoedwaarde
vergroot er alleen maar door. Uit de romp worden de
slechtste stukken verwijderd. De stenen die nog goed zijn
worden schoongemaakt. Met enkele vrijwilligers bikken ze
ruim 5000 stenen voor hergebruik. "Gelukkig gingen er
ook 30.000 stuk", vertelt een van de heren. Daarna moeten
ook nog alle voegen verwijderd worden. Daar gingen vijf
volle weken in zitten. De restauratie van het molenmakers-
werk is de laatste fase. In juli 2007 is de restauratie
voltooid - 648.000 euro later - en beschikt de stichting en
het dorp Heinkenszand weer over een prachtige molen.
Met het restaureren van een molen breng je de molen
natuurlijk nog niet weer tot leven. De molen wordt
uiteraard gebruikt als achtergrond voor huwelijksrepor
tages, maar dat zorgt er nog niet voor dat de molen ook
deel uitmaakt van de gemeenschap. Wat heb je aan een
molen zonder molenaar? Ook op dat vlak laat de stichting
zich echter niet onbetuigd. Bas Quist besluit zelf de
molenaarscursus te volgen om de molen ook te laten
draaien en te laten malen. Bas wordt dus vrijwillig
molenaar, de molen draait en maalt elke zaterdag,
bezoekers zijn welkom.
Op dit ogenblik werken ze met twee vrijwillige molenaars,
maar ze zijn niet meer van de jongste en zoeken dus op
volging. Gelukkig zijn er nu ook nog twee jonge molenaars
in opleiding. De stichting blijft ambitieus. Om nog meer bij
het gemeenschapsleven betroken te raken, openen ze in
2014 een ontvangstgebouw dat ze onder andere gebruiken
voor educatieve doeleinden en verhuur voor bijeen
komsten. Bezoekers kunnen er een kopje koffie drinken.
Ook het op de molen gemalen meel wordt er te koop
aangeboden. Het aanbod bestaat uit diverse soorten meel,
maar ook uit pakketten om bolussen en pannenkoeken te
maken.
Ook communicatie met de buitenwereld is belangrijk. Een
van de leden zorgt hiervoor. De stichting heeft een website
en een facebookpagina. Minstens twee keer per jaar houdt
de stichting boerenmarkten. De Nationale Molendag en
Open Monumentendag zijn ideale dagen om de molen in de
kijker te plaatsen, maar ook met de jaarlijkse braderie in
Heinkenszand is de molen deel van het geheel geworden.
Vroeger stopte de braderie aan de rand van het dorp, maar
tegenwoordig staan er kraampjes tot aan de molen.
Bezoekers kunnen dan de kraampjes bekijken en eindigen
bij de molen, waar er koffie, frisdrank en pannenkoeken
wachten. Vorig jaar bakten ze 680 pannenkoeken! Op
dergelijke evenementen en op de zaterdagen komt er dus
wat geld in het laatje. Dat hebben ze hard nodig voor het
jaarlijkse onderhoud, dat handenvol geld kost.
De Monumentenwacht inspecteert de molen tweejaarlijks.
Het is de gemeente Borssele die de afspraken maakt.
De stichting prijst zich gelukkig dat de SCEZ een molen
specialist bij de Monumentenwacht heeft. Ze zijn heel
tevreden over de samenwerking. De stichting doet heel
veel zelf, maar uiteraard moeten ze rekening houden met
monumentale waarden. Dat wil zeggen dat ze niet zomaar
iets kunnen veranderen. In dergelijke gevallen adviseert de
Monumentenwacht wat er kan en moet gebeuren.
Het gesprek eindigt met een lichte negatieve noot. De
stichting is op zoek naar jongere leden. De huidige
bestuursleden worden wat ouder. Maar zoals in elke
stichting blijkt dit niet zo evident.
Voor ik wegga, krijg ik van Wim nog een privérondleiding
in de molen. De passie en de trots straalt ervan af. Ik laat
me onderdompelen in de molenterminologie: de vang,
de lui, de licht enzovoort. Ik ken alle onderdelen van
de molen omdat ik ooit heel lang geleden een scriptie
schreef over de dialectnamen van de molenonderdelen
in Vlaanderen. De stichting mag trots zijn op hun werk
van de laatste decennia. Heinkenszand heeft er een
mooie plek aan overgehouden.
Veronique De Tier
Bent u ook zo'n trotse monumenteigenaar?
Laat het de redactie weten!
Dit kan door te mailen naar zeeuwserfgoed@scez.nl.
Uit de inzendingen maakt de redactie een selectie zodat
verschillende monumentcategorieën aan bod komen.
Zeeuws Erfgoed 18 september 2018 03
