Eigen handelsonderneming
Internationale aandacht
MiddeLburg had eigenLijk de eerste stad moeten
worden, ware het niet dat Amsterdam daar een
stokje voor stak en van mening was dat het eerste
(en nationaLe) monument in de hoofdstad zou
moeten komen te staan (in het Oosterpark).
VeLe jaren Later zijn er ook sLavernijmonumenten
gereaLiseerd in Rotterdam (2013) en Hoofddorp
(2018) en wordt er in enkeLe gemeenten een
discussie gevoerd over de wenseLijkheid van
de oprichting van een dergeLijk monument
(Den Haag, TiLburg).
Hoe dan ook, het door kunstenares Hedi Bogaers
(1956-2006) ontworpen Zeeuwse monument Laat
vier granieten zuiLen zien die voor zwarte en
bLanke mannen en vrouwen staan, die door een
rode ader (bLoedLijn) met eLkaar verbonden zijn.
Sinds de onthuLLing wordt jaarLijks het sLavernij
verLeden herdacht middeLs een wake, een
openbare herdenking en een feesteLijk Keti Koti-
festivaL ('verbreek de ketenen') op het AbdijpLein.
Dit jaar was er voor het eerst ook een Keti Koti-
diaLoogtafeL, waar bLank en zwart samenkwamen
tijdens een maaLtijd.
VooraL de Locatie van het monument is historisch
van beLang. Het Ligt op de BaLans, precies tussen
de Abdij - het poLitieke hart van de provincie - en
het hoofdpakhuis van de voormaLige MCC (1720
1889). De MCC was een onderneming die was
opgericht door MiddeLburgse koopLieden en met
name in de achttiende eeuw een grote roL speeLde
in de internationaLe sLavenhandeL, het was van
1730 tot 1807 zeLfs de beLangrijkste bron van
inkomsten. Het archief van deze onderneming is
uniek en internationaaL zeLdzaam omdat hierin de
administratie over de sLavenhandeL vrijweL voLLedig
en intact aanwezig is. De directeuren en hoofd
participanten vergaderden in een zaaL in de Sint
JorisdoeLen (gebouw gereconstrueerd in 1970).
Het Laatste sLaventransport vond overigens pLaats
in 1802/1803 en na 1807 begon de MCC een
zieLtogend bestaan te Leiden.
De aandacht voor het sLavernijverLeden is
internationaaL aangezwengeLd door de UNESCO,
die reeds in de jaren 90 begon met het SLavery
Route Project om de stiLte rondom de Trans
AtLantische sLavenhandeL te verbreken. In Landen
aLs Ghana en Benin heeft het geLeid tot aandacht
voor de aLdaar aanwezige sLavenforten en pLekken
van menseLijk Lijden. In NederLand heeft deze
aandacht uiteindeLijk geLeid tot het Mapping
SLavery-project, waarin verschiLLende initiatief
nemers zoaLs de VU en KosmopoLis Utrecht bij
eLkaar kwamen. Het heeft geresuLteerd in
verschiLLende (stads)gidsen over het sLavernij
verLeden. MomenteeL wordt er zeLfs gewerkt
aan een specifieke gids voor ZeeLand.
Deze zou na (nog) meer onderzoek moeiteLoos
gevuLd kunnen worden. Zo heeft na de BaLans ook
het AbdijpLein een connectie met het sLavernij
verLeden. In 1596 werden honderd 'Moren'
(zwarten) tentoongesteLd die waren gevangen
genomen op een Portugees schip dat door een
Afbeelding
Surinaamse dames
tijdens het Keti Koti
Festival op het Abdijplein
in Middelburg
Mieke Wijnen Fotografie.
nr. 3 2019
ZEEUWS ERFGOED
13
