••7KWH r ;fp'
n i .Én- i'- f"
Afoomst
Sint-Lievensmonstertoren
l".
Stadhuis en Onze-Lieve-Vrouwekerk
Afbeelding
Het stadhuis van
Middelburg rond 1500,
reconstru ctietekening
van architect
H. van HeeswijC collec
tie RCE, objectnr. 21.720.
De famiLie KeLdermans was oorspronkeLijk
afkomstig uit BrusseL. Hun eigenLijke naam was
Van MansdaLe, maar rond 1400 hanteerde de
famiLie meer en meer de naam KeLdermans, naar
de naam van het famiLiehuis (KeLderken).
Stamvader was Jan van MansdaLe (circa 1345
1425), een steen- en beeLdhouwer die gedurende
zijn Leven bekendheid kreeg vanwege de
vervaardiging van onder andere scuLpturen en
praaLgraven in pubLieke en kerkeLijke gebouwen.
Aangezien de werkzaamheden van zoweL
stamvader Jan aLs van zijn nakomeLingen veeLaL in
de stad MecheLen pLaatsvonden, staan de
KeLdermans bekend aLs een MecheLs bouwmees
ters- en beeLdhouwersgesLacht. Maar ook buiten
MecheLen waren de KeLdermans actief. Zo was
zoon Jan II bouwmeester in Lier en verrichtte
hij veeL werk aLs steenhouwer bij onderhouds
werkzaamheden in zoweL MecheLen aLs Leuven.
KLeinzonen Andries I en Matthijs I zijn de eerste
Leden van de famiLie KeLdermans waarvan bekend
is dat zij in ZeeLand werkzaamheden hebben
verricht.
Andries I KeLdermans ontwierp met een hoge
mate van waarschijnlijkheid de Sint-Lievens-
monstertoren in Zierikzee, een toren die met zijn
gepLande hoogte van 130 meter tot een van de
meest prestigieuze bouwwerken in de
NederLanden zou moeten gaan behoren. Andries
KeLdermans' directe betrokkenheid mag worden
afgeLeid uit het feit dat de Sint-Lievensmonster-
toren wat betreft basisstructuur grote overeen-
j
komsten vertoont met de imposante MecheLse
Sint-Romboutstoren. In 1454 werd gestart met het
Leggen van de funderingen voor de Zierikzeese
toren. GeLet op het materiaalgebruik is het waar
schijnlijk dat na het Leggen van de funderingen de
werkzaamheden aan de toren enige tijd hebben
stiLgeLegen. VermoedeLijk had dit te maken met
een gebrek aan financiëLe middeLen, aLs gevoLg
van de stadsbrand van 1466. Het Lijkt erop dat
vanaf 1580 het uitgevoerde deeL van de uit twee
geLedingen bestaande toren zonder onderbreking
en pLanwijziging in korte tijd door Andries' zoon
Anthonis I is opgetrokken tot een hoogte van circa
50 meter. Hierna werden de werken aan de Sint-
Lievensmonstertoren zo goed aLs stiLgeLegd. VeeL
archiefmateriaaL over de bouw van de toren is
verLoren gegaan, waardoor exacte detaiLs
ontbreken. Een bewaard gebLeven schiLderij uit
1506 toont aan dat de toren toen aL nagenoeg zijn
huidige hoogte had bereikt.
Twee andere Zeeuwse bouwwerken waarop Leden
van de famiLie KeLdermans een stempeL hebben
gedrukt zijn het stadhuis van MiddeLburg en de
Onze-Lieve-Vrouwekerk in Veere. Met de bouw van
het MiddeLburgse stadhuis werd in 1452 begonnen.
WaarschijnLijk betrof het geen voLLedige nieuw
bouw, maar uitbreiding en verbouwing van
bestaande panden, met aLs verbindend eLement
nieuwe natuurstenen geveLs. Het stadhuis,
incLusief vLees- en stadshaL, werd gedurende een
periode van zeventig jaar in diverse bouw
campagnes opgetrokken. Vier generaties
KeLdermans waren nauw bij de bouw betrokken. In
de Laatste jaren werden onder andere het vLeeshuis
en de stadshaL vergroot, de op het BrusseLse
stadhuis geënte stadhuistoren opgetrokken en de
twee karakteristieke topgeveLs toegevoegd. De
werkzaamheden werden in 1521 afgerond onder
Leiding van Rombout II KeLdermans, persoonLijk
architect van Keizer KareL V en een van de
beLangrijkste architecten van de Brabantse gotiek.
Rond dezeLfde tijd kwam onder zijn Leiding de
Onze-Lieve-Vrouwekerk in Veere gereed. Deze
kruisbasiLiek, uitgevoerd in baksteen en in haar
geheeL met natuursteen bekLeed, werd rond 1470
waarschijnLijk ontworpen door de befaamde
Antwerpse bouwmeester Evert Spoorwater.
Aangezien Spoorwater met de KeLdermans
samenwerkte, is het niet verwonderLijk dat
Anthonis I, de vader van Rombout II, na de dood
van Spoorwater de bouwLeiding in 1479 overnam.
Deze Anthonis is, gezien de detaiLLering,
waarschijnLijk ook verantwoordeLijk voor het
(aangepaste) ontwerp van de toren.
nr. 1 2020
ZEEUWS ERFGOED
5
