Diverse werkzaamheden
Kleine opdrachten
Natuursteen
Afbeelding
Laurens II Keldermans
verrichtte in 1526
werkzaamheden aan
de vanaf 1506 door
Domenicus de
Waghemakere
gebouwde Keldermans
poort in Hulst De poort
werd tijdens het Beleg
van Hulst in 1596 door
aartshertog Albrecht van
Oostenrijk grotendeels
verwoest.
Leden van de famiLie KeLdermans waren betrokken
bij de bouw van veeL Laatgotische bouwwerken in
de Nederlanden. Deze betrokkenheid kon zich op
diverse manieren manifesteren, van het maken van
architectonische ontwerptekeningen en de
begeleiding bij de bouw, tot het geven van bouw
kundige adviezen over het ontwerp of de verrichte
werkzaamheden van coLLega-bouwmeesters. Dit
vroeg om een wisselende tijdsinvestering. Het
maken van een ontwerptekening was een
artistieke prestatie die de nodige tijd vergde; de
bouwmeester was de architect van een gebouw,
hij maakte patronen (maLLen) voor het kappen van
geprofileerde stenen en gaf schriftelijke en
mondelinge richtLijnen bij het uitvoeren van de
technische werkzaamheden. Ook was hij geregeLd
aanwezig op de werkpLaats, om de voortgang van
het werk te controLeren. Daarnaast werden
bekende bouwmeesters veeLvuLdig van buitenaf
door opdrachtgevers benaderd, met de vraag om
hun technische oordeeL te geven over het werk van
een coLLega-bouwmeester. DergeLijke advieswerk
zaamheden, in de middeLeeuwse bouwwereLd een
vrij aLgemeen fenomeen, waren voor bouwmees
ters beduidend minder tijdrovend. Toch zaL het
toenemend aantaL adviesverzoeken ertoe hebben
bijgedragen dat gedurende de Late middeLeeuwen
bouwmeesters steeds minder 'met de hand'
meewerkten op de bouwwerf.
De Leden van de famiLie KeLdermans voerden ook
aLLerLei kLeine(re) opdrachten uit, soms in opdracht
van een coLLega-bouwmeester. Zo schakeLde de
Antwerpse architect Herman de Waghemakere
voor de bouw van het hoofdportaaL van de Sint-
WiLLibrordusbasiLiek in HuLst Matthijs II KeLdermans
in, die in de periode 1482-1484 gehouwen steen
aanLeverde vanuit zijn eigen steengroeve in
Brabant. Bij kerkeLijke opdrachten hadden de werk
zaamheden niet aLLeen betrekking op het exterieur,
maar ook op het interieur. Uit een bewaard
gebLeven contract bLijkt dat de broers Andries I en
Matthijs I KeLdermans in 1479 met de kerkmeesters
de Levering van een tabernakeL voor de parochie
kerk van AxeL overeenkwamen. De KeLdermans
namen ook kLeine stedeLijke opdrachten aan. Een
voorbeeLd is de Levering in 1485 van een stenen
gaLg, door Anthonis I KeLdermans aan de stad
MiddeLburg. Een ander voorbeeLd betreft werk
zaamheden aan de DobbeLe Poort (ook weL de
KeLdermanspoort of BoLLewerckpoort) en de boL
werken in HuLst, voLgens de stadsrekening van
1526-1527 uitgevoerd door Laurens II KeLdermans.
DuideLijk is dat de stedeLijke werkzaamheden meer
dan de kerkeLijke een beheer- en onderhoudscom-
ponent hadden. Het ontwerpwerk en zeker het
esthetische aspect speeLde hierbij een geringe roL,
de technische aspecten daarentegen des te meer.
In HoLLand en ZeeLand werden in de Late
middeLeeuwen beLangrijke bouwwerken
uitgevoerd in een combinatie van natuur- en
baksteen. Voor de artistieke prestatie speeLde
natuursteen een beLangrijkere roL dan baksteen.
Natuurstenen onderdeLen, zoaLs vensters en
poorten, werden veeLaL bij groeven in Brabant en
Henegouwen gereedgemaakt. Soms werd
gepoogd om op de bouwwerf het hardsteen te
6
ZEEUWS ERFGOED
nr. 1 2020
