Decoraties van de Scaldingi?
Een nieuwe interpretatie van
WaLcherse beslagstukken uit de Vikingtijd
In 2014 richtte een team van archeologische specialisten1 zich op het
onderzoek van een groep van negentig beslagstukken uit de Vikingperiode,
vervaardigd van een koperlegering en gevonden op Walcheren.
Het merendeel ervan was afkomstig van het strand tussen Domburg
en Oostkapelle. Door het gebruik van een combinatie van oude en
nieuwe onderzoeksmethoden zijn er verrassende resultaten geboekt.
Paardentuig?
Nieuwe onderzoeksmethode
Noten
(1 Marcus Ady Roxburgh
(Universiteit Leiden),
Nelleke IJssenagger
(Universiteit Groningen),
Pim van Tendeloo
(Vrije Universiteit
Amsterdam), Hans
Huisman en Bertit
van Os (beiden RCE,
Amersfoort).
(2 Williams 1997;
Williams 2007.
De besLagvondsten, grotendeels uit de coLLectie
van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen (KZGW), die nu bewaard worden
in het Zeeuws Museum en het Zeeuws
Archeologisch Depot (Erfgoed Zeeland) in
Middelburg, waren in 1976 al gepubliceerd in
een catalogus door CapeLLe. De eerste nieuwe
indruk was dat deze beslagstukken stilistisch
leken op fragmenten van eLfde-eeuws paarden
tuig, die door andere onderzoekers als AngLo-
Scandinavisch zijn geclassificeerd en in grote
delen van EngeLand en Zuid-Scandinavië voor
komen/2 Onze studie suggereerde echter dat het
WaLcherse besLag noch paardentuig was, noch
strikt AngLo-Scandinavisch. Het bLeek nodig om
de cuLtureLe verwantschap van deze voorwerpen
opnieuw te bekijken en ook de datering te herzien.
Er is gekozen voor een nieuwe onderzoeks-
benadering, waarin typoLogische gegevens
werden gecombineerd met data van de samen
steLLing van de metaaLLegering. Die werden
verkregen met behuLp van een draagbare
röntgenftuorescentiespectrometer (pXRF).
De resuLtaten van deze anaLyse geven niet aLLeen
inzicht in de aard van de toentertijd beschikbare
technoLogie, maar Laten ook toe om de functie van
deze besLagstukken te heroverwegen. Ze werpen
eveneens een Licht op hun visueLe roL in de uit
drukking van sociaLe identiteit binnen de wereLd
van de Noordzee in Vikingtijd.
De typoLogische benadering van oude objecten
van een koperLegering gaat meer dan twee
honderd jaar terug, maar pas sinds de jaren vijftig
van de vorige eeuw, met de uitvinding van nieuwe
wetenschappeLijke technieken aLs röntgen-
ftuorescentiespectrometrie (XRF), is veeL meer
onderzoek gedaan naar de samensteLLing van
metaaL. De röntgenftuorescentiespectrometer
steLt ons in staat zaken te identificeren van de
technische keuze die ambachtsLieden hadden
bij het maken van deze objecten. Kennis van de
gebruikte LegeringsmiddeLen - hier specifiek tin
12
ZEEUWS ERFGOED
nr. 2 2020
