Zeeuwse wondertjes
Standaardwerk over Zeeuwse heften
Veertig jaar geleden keek Frans Dingemanse voor het eerst geboeid
naar het houtsnijwerk op wat in de volksmond een paeremes
heet. Zijn fascinatie voor deze vorm van volkskunst bleef.
Deze zomer verscheen het boek waarin hij zijn kennis heeft
vastgelegd.
Zeeuwse wondertjes noemt Frans
Dingemanse de houten heften waarin
snijders met kunstzinnig vakmanschap
miniatuurvoorsteLLingen sneden.
Die zaten voL verwijzingen, symboliek
en grapjes. Het snijden van houten
heften is een traditie die in Zeeland
vooral op Walcheren en Zuid-BeveLand
voorkomt. Het boek concentreert zich
op de Zeeuwse mesheften in de
negentiende eeuw, globaal genomen
de periode waarin het boerenzakmes
onderdeel was van de streekdracht-
kostuums zoals mannen die dagelijks
droegen.
In zijn boek laat Frans Dingemanse zien hoe
het Zeeuwse heft zich ontwikkelde van een heft
zonder bekroning naar het bekende type dat
wordt bekroond met een koppeL paarden aan
een voermand. Ook afwijkende typen ontsnappen
niet aan zijn aandacht. In een lang hoofdstuk leren
we vervolgens snijders kennen en de kenmerken
van hun heften. Daaronder het harmonieuze werk
dat uit de handen van Pieter Puijpe uit Oost
Souburg voortkwam, het meer naïeve werk van
Domburger Andries TrieLLer en de eigenzinnigheid
in de heften van Andries Vlieger uit Biggekerke,
Het zijn belangrijke namen onder de bijna dertig
heften-snijders - ook enkele vrouwen - die Frans
Dingemanse presenteert.
De thematiek op de heften en de versieringen met
onder meer randjes, zuiltjes en bloemetjes komen
eveneens uitvoerig aan de orde. In het hoofdstuk
over kwaliteit leert de lezer de heften aan de hand
van zeven criteria waarderen.
Het boek is geïllustreerd met uitsluitend aquareLLen
en pentekeningen van de auteur, die zelf behalve
heftensnijder ook een verdienstelijk fijnschilder is.
Vanaf 28 oktober 2020 zaL een seLectie van
mesheften uit de coLLectie van Frans Dingemanse
te zien zijn in de tentoonsteLLing Mannenpak in het
Zeeuws Museum. OrigineLe tekeningen uit het
boek worden van 2 november t/m 13 december
2020 geëxposeerd in boekhandeL De Drvkkery in
MiddeLburg.
Afbeelding
Heft gesneden door
Andries Vlieger.
Afbeelding uit boek
Het snijden van houten heften is Levend erfgoed.
Het boek Zeeuwse wondertjes is van grote
betekenis bij het doorgeven ervan. Dat geLdt
niet aLLeen voor de vaardigheden die nodig zijn
om een heft te maken, maar ook voor het gebruik
van beeLdtaaL en fantasie bij het snijden van
voorsteLLingen.
Frans Dingemanse, Zeeuwse wondertjes;
vormgeving van Zeeuwse heften, Middelburg:
Den Boer De Ruiter, 2020, 288 pagina's. Verkrijgbaar
in de Zeeuwse boekhandel. Prijs: 39,50.
nr. 3 2020
ZEEUWS ERFGOED
13
