Grote Kerk in Veere
ft
Sint-Lievensmonstertoren in Zierikzee
Sint-Bavokerk in Aardenburg
De Grote Kerk maakt haar naam waar. De reusachtige kerk uit de periode
1350-1570 steekt groots af ten opzichte van het stadje Veere. Haar huidige
uiterLijk dankt het bouwwerk uit 1470 toen er onder Leiding van de VLaamse
bouwmeester Antoon I KeLdermans en later diens zoon Rombout II werd
gestart met de bouw van een nieuwe kerk. Het nieuwe bouwwerk bestond
uit een schip met zijbeuken en kapeLLen, een transept en een toren.
De toren heeft uiteindelijk niet eens de helft van zijn beoogde hoogte
bereikt! De kerk verloor aan het eind van de zeventiende eeuw definitief
haar reLigieuze functie na natuur- en oorLogsgeweLd. Aan het begin van
de negentiende eeuw werd de kerk door de Fransen in gebruik genomen
aLs hospitaaL. Voor deze functie werden ingrijpende wijzigingen
aangebracht, die Later door de architect Pierre Cuypers aan het einde van
diezeLfde eeuw grotendeeLs ongedaan zijn gemaakt. De sporen van
NapoLeons aanwezigheid zijn desondanks nog aLtijd zichtbaar. Sinds begin
juLi is de Grote Kerk heropend aLs Experience en CuLtuurpodium en voor
iedereen toegankeLijk.
In 1832 gebeurde het onomkeerbare: brand in de Sint-Lievensmonster-
kerk in Zierikzee. De koLossaLe toren van de kerk uit de vijftiende eeuw
bLeef gespaard, omdat hij vrij stond van de kerk. Op de huidige pLek staat,
opnieuw Los van de toren, een nieuwe, negentiende-eeuwse kerk.
Het fundament van de kerktoren werd in 1454 geLegd. Het ontwerp
kwam van de VLaamse bouwmeester Andries I KeLdermans, de vader
van de bouwmeester van de Grote Kerk in Veere. De kerktoren heeft
nooit zijn beoogde hoogte van 130 meter bereikt. Daarmee had de toren
de hoogste van NederLand moeten worden, zeLfs hoger dan de
Domtoren in Utrecht! Op dit moment wordt er hard gewerkt om
de Sint-Lievensmonstertoren opnieuw open te steLLen voor het pubLiek.
Naast de Oostkerk heeft Monumentenbezit een tweede
Zeeuwse top-100 rijksmonument in haar bezit: de ScheLde-
gotische 'Baafskerk' in Aardenburg. Deze kerk is het enige
voorbeeLd in NederLand van deze dertiende-eeuwse bouwstijL,
die verder aLLeen in VLaanderen voorkomt. De zuiLen met
knopkapiteLen in het middenschip zijn een van de kenmerkende
eLementen van de bouwstijL. Eveneens bijzonder zijn de
zeLdzame bakstenen beschiLderde grafkeLders uit de veertiende
tot de zestiende eeuw, die onder het transept Liggen. EnkeLe
graven zijn (deeLs) geLicht en tentoongesteLd in de zuidbeuk
van het schip.
HeLaas is de kerk in zoweL de Tachtigjarige aLs de Tweede
WereLdoorLog ernstig vernieLd. In 1944 waaide de zwaar
beschadigde toren tijdens een storm om. Vandaag de dag
wordt het schip opengesteLd voor pubLiek.
nr. 3 2020
ZEEUWS ERFGOED
27