onder stroo
Grensverhalen 3
In het tweede jaar van de Eerste Wereldoorlog (voorjaar 1915) bouwden
de Duitsers een elektrische draadversperring langs de Belgisch
Nederlandse grens. Dit 'IJzeren Gordijn' avant la lettre was bedoeld
om Belgen te verhinderen naar het neutrale Nederland te vluchten.
Een deel van deze vluchtelingen had immers de bedoeling om zich
via Nederland naar Engeland te begeven en zich daar bij de
geallieerde troepen aan te sluiten.
In Nederland is deze geschiedenis tamelijk
onbekend, omdat er hier maar betrekkelijk weinig
aandacht is geweest voor de Eerste Wereldoorlog.
Nederland bleef immers neutraal en kwam zo
nagenoeg ongeschonden de oorlog door (in
tegenstelling tot de Tweede Wereldoorlog). In
België, dat in de Eerste Wereldoorlog zeer zwaar
geleden heeft, was dat een heel ander verhaal.
Bovendien was deze Dodendraad, in België ook
wel 'den elektrieken draad' genoemd, ook op
Belgisch grondgebied aangelegd. Zeker in het
afgelopen decennium, onder meer in aanloop naar
de herdenking van 100 jaar (start of einde) Eerste
Wereldoorlog, heeft deze verborgen geschiedenis
een hoop aandacht gekregen en is ze op een
enkele plaats ook weer zichtbaar gemaakt in
het landschap.
Plaatsing van de draad
Dat Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog
gespaard bleef, is niet alleen te danken aan de
Nederlandse diplomatie. Duitsland had er een
belang bij een belangrijke economische
handelspartner - en bovendien leverancier van
veel landbouwproducten - ongemoeid te laten.
-*■ i 'j
-v .y, ,1--
Afbeelding
Oude foto van de
dodendraad bij Clinge
met slachtoffer, in scene
gezet ZB\ Beeldbank
Zeeland, recordnr. 58103.
De grens was vanaf het begin van de oorlog al
afgesLoten, maar de Duitsers konden ondanks
het afsluiten van grenswegen, patrouilles,
provisorische prikkeldraadversperring en het
opblazen van bruggen over de kanalen, niet
verhinderen dat er een druk verkeer over de grens
plaatsvond. Hier moest volgens de Duitsers snel
een einde aan komen. De draad was dan ook
bedoeld om de grens hermetisch af te sluiten.
Zo kon er dan ook geen spionage, smokkel en
desertie meer plaatsvinden. Ook het simpelweg
overbrengen van brieven en boodschappen
was door de Duitsers verboden, want die bood
schappen konden naast strategische informatie
er natuurlijk ook voor zorgen dat het moreel hoog
kon blijven en dat was ook niet de bedoeling.
24
ZEEUWS ERFGOED
nr. 4 2020
