Zeeland telt ongeveer vierhonderd, vaak karakteristieke historische
kerkgebouwen. Ze geven sfeer aan stad, dorp en landschap. Kerken
zijn niet alleen belangrijk voor de kwaliteit en de identiteit van onze
leefomgeving, maar ook voor de gemeenschappen waar ze naar
verwijzen. Het behoud van veel kerken staat echter onder druk.
De voorspelling is dat in de komende jaren 30 tot 80 procent
van de kerken haar oorspronkelijke functie verLiest. Het aantal
kerkgangers neemt af en daarmee tevens het kerkelijk
gebruik. Ook in Zeeland is het proces van ontkerkelijking
zichtbaar. Leegstand van (monumentale) kerken dreigt.
Vandaar dat de Minister van OCW middelen aan de
gemeenten beschikbaar heeft gesteld voor het opstegen
van een kerkenvisie. Met behulp van een kerkenvisie wordt
een duurzame strategie ontwikkeld voor het behoud van
cultuurhistorisch waardevoHe kerkgebouwen.
AUe dertien Zeeuwse gemeenten hebben een beroep
gedaan op de regeling van de Minister. Dat is bijzonder en
zegt iets over de betrokkenheid van de Zeeuwse gemeenten
met hun religieuze erfgoed. Een aanvraag is nog in
behandeling, de andere zijn gehonoreerd. Dat is goed nieuws,
want het creëert de mogelijkheid voor een gezamenlijke,
Zeeuwsbrede aanpak. Op verzoek van de gemeenten
heeft Erfgoed Zeeland daarvoor samen met bureau COUP
Urban Producers een methodiek ontwikkeld.
Een goede kerkenvisie komt tot stand door de krachten te
bundelen van kerkeigenaren, gemeentelijke beleidsmakers,
lokale initiatiefnemers, historische verenigingen en andere
stakeholders. Zo wordt gezamenlijk gewerkt aan een
duurzaam toekomstperspectief voor het religieus erfgoed.
Dit kan in de vorm van het vinden van nevenfuncties in een
kerkgebouw dat de religieuze functie behoudt, maar waar
huuropbrengsten een welkome financiële aanvuUing bieden,
tot het volledig herbestemmen van een kerk die leeg staat
of op termijn leeg komt te staan. Ook kan het slim samen
optrekken om bijvoorbeeld kennis te delen over duurzaam
heid, subsidies of onderhoudsopgaven een uitkomst zijn.
VerschiHende gemeenten hebben aan Erfgoed Zeeland
opdracht verstrekt om op basis van de ontwikkelde
methodiek ondersteuning te verlenen bij het opstegen
van een kerkenvisie. Erfgoed Zeeland werkt hiervoor
samen met bureau COUP. Het gaat om ondersteuning,
de gemeenten zelf verrichten een groot deel van de
werkzaamheden en dragen hun eigen verantwoordelijkheid.
Het gaat uiteindelijk om een gemeentelijke visie.
De werkzaamheden zijn in voUe gang, maar verlopen
vanwege de coronacrisis wat anders dan verwacht.
Een fysieke brainstorm is toch echt heel wat anders
dan een digitale!
Wim Scholten, directeur
Afbeelding
Het is een mooie
novemberdag. Het
zonnetje schijnt en er is
nauwelijks wind. Ideaal
voor een fietstochtje
door de Zak van Zuid-
Beveland. Ik rust uit op
de klapbank van de
ankerplaats in Borssele,
een van de tien anker
plaatsen van Zeeuwse
Ankers. Het is een plek
waar natuur, landschap
en erfgoed elkaar blijvend
hebben gevonden. Ik kijk
naar de Berg van Troje,
beluister de verhalen en
reis van de elfde naar de
twintigste eeuw. Nog
even genieten en daarna,
uitgerust en voorzien van
nieuwe energie, weer op
de fiets.
nr. 4 2020
ZEEUWS ERFGOED
3
