In de achttiende eeuw lag Oostenrijk een stuk 'dichterbij'
dan nu. Zeeland grensde er zelfs aan, of beter gezegd:
aan de Oostenrijkse Nederlanden. Nog altijd wordt de
grens voor een deel ook bepaald door de oude Oostenrijkse
grenspalen, relicten uit de tijd van de pruiken en de
hoepelrokken. Maar ook is er in de achttiende eeuw een
heuse Oostenrijkse migratiegolf naar Zeeland geweest.
ZoaLs aL beschreven in Grensverhalen 4 had de
onttakeLing van het Spaanse Rijk in de zestiende
en zeventiende eeuw onder andere het ontstaan
van de Republiek der (Zeven) Verenigde
Nederlanden tot gevolg. Dit bleef echter niet
zonder gevolgen voor de Zuidelijke Nederlanden
(voornamelijk bestaande uit het huidige België en
Luxemburg). Zo brak in het begin van de
achttiende eeuw een grote oorlog uit, de Spaanse
Successieoorlog (1701-1713), waarbij verschiLLende
Europese mogendheden tegenover elkaar
kwamen te staan. Dit werd vooral ingegeven door
de imperialistische politiek van de Franse koning
Lodewijk XIV en zijn overname van de Spaanse
(Habsburgse) troon. Het maakte dat de andere
Europese landen zich verenigden in een
Grote ALLiantie om de Franse opmars te stuiten.
Bij de Vrede van Utrecht (1713) werd de macht van
Frankrijk fors ingeperkt en kreeg de Oostenrijkse
keizer KareL VI niet Spanje, maar ter compensatie
weL de voormaLige (resterende) Spaanse
Nederlanden, vanaf dan de Oostenrijkse
NederLanden geheten. Om toekomstige
onenigheid te voorkomen werden de Lands
grenzen nauwkeurig met grenspaLen afgebakend,
waaronder de grenzen met de RepubLiek.
Sommige grenspaLen werden pas in de Loop van
de achttiende eeuw geplaatst, bijvoorbeeld als
gevoLg van LokaLe ruzies over de exacte Loop van
de grens.
De tweekoppige adelaar
Er zijn in de Loop van de achttiende eeuw twee
soorten grenspalen vervaardigd. De belangrijkste
Oostenrijkse palen zijn vervaardigd van arduin
(hardsteen), vierkant van vorm en versmaden
enigszins naar boven toe, eindigend met een
afgeknotte geprofileerde top. Aan de Oostenrijkse
(Belgische) zijde worden ze gesierd met het
keizerLijk wapen, voorzien van de tweekoppige
adeLaar onder een keizerskroon. De tekst aan de
Oostenrijkse (BeLgische) zijde Luidt: OOSTENRYK.
Aan de Staatse (NederLandse) kant zijn de paLen
voorzien van een ovaLen reLiëf met daarin het
Afbeelding links
Een Oostenrijkse
grenspaal in Overslag
met het Oostenrijkse
wapen met de
tweekoppige adelaar
foto's David Koren.
Afbeelding rechts
Een Oostenrijkse
grenspaal in Overslag
met het Staatse wapen
en onderschrift
nr. 2 2021
ZEEUWS ERFGOED
11
