wapen van een staande en gekroonde
Nederlandse leeuw. Met in één klauw een
kromzwaard, symbool voor recht, en in de andere
klauw zeven pijlen, symbool voor de zeven
verenigde provinciën (waaronder Zeeland).
De tekst aan de Nederlandse zijde luidt: HAAR
HOOG MOGENDE, waarmee de Staten-Generaal
werden bedoeLd.
Daarnaast zijn er op enkele plekken ook
eenvoudigere paLen verrezen, zonder medaiLLon
met wapen. Deze palen waren aHeen voorzien
van de tekst STAETEN BODEM, verwijzend naar de
Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden.
De andere kant toont 's KEYSERS 's CONINGS
BODEM, verwijzend naar de heerschappij van
de Oostenrijkse Keizer (die immers ook koning
van Hongarije was).
In Zeeuws-Vlaanderen staan er nog op
verschiUende plekken Oostenrijkse grenspalen.
De mooiste exemplaren zijn bewaard gebleven in
Overslag (vier stuks), waar ze (deels) ook nog staan
in hun oorspronkelijke context. Op veel andere
plaatsen zijn de palen verplaatst naar een zicht
bare plek in het stedelijk weefsel, zoals in Sluis
(vier stuks bij de kop van de Damse Vaart, met
een stang aan elkaar verbonden), Philippine
(PhiUpsplein) en Sas van Gent (Keizer Karelplein).
Ook in Westdorpe staan nog twee Oostenrijkse
grenspalen bij een boerderij aan de Graaf Jansdijk
A 83. Deze palen werden echter in 1971
opgegraven en worden nu als ingang tot de
hofstede met de toepasselijke naam 'Hof van
Autriche' gebruikt. Aan de Belgische kant van
de grens staan op verschillende plekken ook nog
(uit de context gehaalde) Oostenrijkse palen.
Komst van de Salzburgers
Ontwikkelingen in Oostenrijk hadden ook z'n
beslag in 'buurland' Nederland, ofwel de
toenmalige Republiek der Verenigde
Nederlanden. Vervolging van protestanten in het
aartsbisdom Salzburg noopten velen onder hen
de regio te verlaten. De zwaarste vervolging vond
plaats rond 1730 tijdens de regeerperiode van
aartsbisschop Leopold Anton van Firmian. Hij
stelde protestanten voor de keus terug te keren
naar de Rooms-KathoUeke Kerk óf het land te
verlaten. Eind 1731 tekende hij een decreet
waarmee 20.000 Lutheranen tot dit laatste
gedwongen werden. Zij vertrokken naar o.a.
Pruisen en Noord-Amerika. Maar met steun
van Lutheranen in Nederland trokken ook grote
groepen Salzburgers naar de Republiek.
Een groep van 59 Lutheranen kwam na een
strenge selectie terecht op Walcheren, in de
steden Middelburg, Veere en VUssingen.
Maar ook het Vrije van Sluis - min of meer samen-
vaUend met de huidige gemeente Sluis - toonde
belangsteHing om Salzburgse immigranten uit het
buurland te ontvangen. Het gebied had de voor
gaande decennia door de slechte economische
situatie de nodige inwoners verloren, en zeker
voor de landbouw kon men wel de nodige
versterking gebruiken om het land te bewerken.
Er werd een akkoord gesloten voor de huisvesting
van circa 300 gezinnen (ongeveer 800 mensen).
Na een moeizame reis van honderd dagen, in de
winter van 1732-1733, kwamen de eerste gezinnen
aan in het Land van Cadzand. Het bleek echter
niet direct een succes; onder de Salzburgers
ontstond gelijk grote ontevredenheid, omdat ze
Afbeelding
Boerderij 'De Vijver
hoeve', gelegen aan de
Provinciale weg nabij
Cadzand, herbergt nog
de enige Vlaamse keet
die Zeeland rijk is. Deze
dateert uit ongeveer
1700 en werd vooral
gebruikt om seizoen
arbeiders te huisvesten,
mogelijkerwijs dus ook
de Salzburgers.
12
ZEEUWS ERFGOED
nr. 2 2021
