i B ir^si
"In Zeeland zijn veel
monden en neuzen
terug te vinden"
Van monden en muiden
Geen water, maar toch
VïJiiV;tirii>i iz |JE' t-j hiï
ÏO- 50
10; - 29G
W. - U»J
lcc-j - ï5a:
J.Lj-
J —r -1
Afbeelding
Aantal naamdragers
Vermeersch per gemeente
in 2007 I bron:
familien am enbank
www. cbgfamilien am en.n l/n fb.
De plaats waar een waterloop in een grotere
waterloop of in een zee terechtkomt, is de
monding. Vaak waren dat vruchtbare plaatsen
waar men zich graag vestigde. Logisch dat plaats
namen met -monde of -muide bij een rivier liggen
die in het eerste element genoemd wordt:
Dendermonde bij de Dender, IJmuiden bij het IJ.
In Zeeland heb je Arnemuiden (bij de Arne) en
Sint-Anna-ter-Muiden aan de monding van een
waterarm die van Brugge naar Knokke liep.
Zie je die plaatsen op een kaart, dan blijkt dat
de muide-namen in het westen voorkomen en
de monde-namen meer naar het oosten. Muide is
typisch voor de Germaanse kustdialecten, waar
de n na de klinker weggevaren is, en de klinker
zelf gerekt werd. Muide is verwant met mouth in
Engelse plaatsnamen als Portsmouth of Plymouth.
Zeeland is meer dan water, maar het water heeft
ook effect op het land dat eraan grenst. Je vindt er
Landtongen in het Landschap. Een oud woord voor
zo'n uitstekende Landtong is nesse of nisse,
afgeLeid van nosjo 'neus'. ZeeLand heeft nogaL wat
-nissesNisse, Bruinisse, Ossenisse, Hontenisse,
Scherpenisse, Stavenisse, VaLkenisse en enigszins
vervormd in Renesse en Terneuzen. Een woord is
een door stromend water ingesLoten Land. Waarde
(dat vroeger WiLmarsward was), Lamswaarde en
VogeLwaarde hebben dit eLement bewaard. Iets
minder duideLijk is dat in Hansweert en nog
minder vanzeLfsprekend is dat Koewacht een
woorde-naam is. In de zeventiende eeuw heet
het Koyewerd, een waard waar koeien grazen. In
ZeeLand heb je ook ptoten. Dat zijn buitendijkse
aanwassen of drooggevaLLen ondieptes.
HoofdpLaat, SLijkpLaat, ZandpLaat en CoLijnspLaat.
Met aL dat water heb je ook dijken nodig. Die
werden vaak naar de bedijker genoemd:
ELLewoutsdijk, Eversdijk, Geersdijk, IJzendijke,
Hengstdijk en WoLphaartsdijk. De krobbe in
Krabbendijke is een dijkversterking van paLen
en een schoordijk zoaLs in Scharendijke is een dijk
nr. 2 2021
ZEEUWS ERFGOED
5
