imïïEl
Hierdoor verloor Overslag z'n handeLsfunctie.
Overigens werd de precieze Loop van de grens pas
in 1664 vastgeLegd in de zogeheten 'Limieten van
VLaanderen', want eerder kon men het er niet over
eens raken hoe de grens tussen het Zwin en
ScheLde bepaaLd zou moeten worden. Het vast
steLLen van de precieze grens op microniveau was
vaak nog een heLe kLus, omdat men aanLiep tegen
aLLerLei zaken, zoaLs onduideLijke eigendoms- en
perceeLgrenzen, (verschuivende) natuurLijke
barrières en dergeLijke. Het makkeLijkste bLeek om
de grenzen zoveeL mogeLijk Langs dijken te Leggen.
Daarom werd bijvoorbeeLd de iets noordeLijker
geLegen Sint-ELooispoLder - die eigenLijk tot AxeL
behoorde - tóch toegewezen aan het Spaanse
Wachtebeke. Een andere dijk Liep toen dwars door
het toenmaLige OversLag en deze grens is tot op
heden zo gebLeven.
De eerder gememoreerde Spaanse Successie
oorLog (zie Grensverhalen 5) Leidde tot een
miLitair bondgenootschap van de RepubLiek met
Oostenrijk tegen mogeLijke Franse agressie. Het
in 1715 gesLoten miLitaire Barrièretraktaat voorzag
in de mogeLijkheid van Legering van garnizoenen
van de RepubLiek in de zuideLijke NederLanden en
in een grensverschuiving in zuideLijke richting,
waardoor de grens iets verder van de vesting
steden in Staats-VLaanderen kwam te Liggen.
Dit Leidde weer tot een heLe nieuwe reeks aan
grensperikeLen, hoeweL de grens bij OversLag
bLeef Liggen waar hij Lag. Juist vanwege deze
grensperikeLen werd besLoten de grens in de
Oostenrijkse tijd te markeren. Hierdoor kwamen
de arduinen Oostenrijkse paLen exact op de grens
waar die aL na de Vrede van Münster was vast
geLegd. Er staan nog zes Oostenrijkse grenspaLen
(uit ca. 1770), waarvan er nog één op zijn
oorspronkeLijke pLaats staat en dat is bij grenspaal
297 bovenop de dijk van de Zoutevaart. Andere
paLen zijn Later omgevaLLen en verkeerd herpLaatst
of bewust herpLaatst wegens kLeine ruimteLijke
ingrepen.
Komst van de tweeling
OversLag verkreeg z'n zeLfstandigheid in de
Franse tijd. NapoLeon Lijfde Staats-VLaanderen in
bij Frankrijk, waardoor de grens tussen het Franse
keizerrijk en de Latere Bataafse RepubLiek in de
WesterscheLde kwam te Liggen. In deze tijd
werd het kLeine dorp samengevoegd met het
voormaLige Oostenrijkse deeL. Nadat de Fransen
waren verdreven nam soeverein vorst WiLLem I
het oppergezag over van de op het Congres van
Wenen (1814) voorgesteLde nieuwe sterke staat
aan de noordkant van Frankrijk. Door deze
hereniging van NederLand en BeLgië onder zijn
koningschap werd de oude rijksgrens
gedegradeerd tot provinciegrens. Het voormaLige
GeneraLiteitsLand Staats-VLaanderen werd
ingedeeLd bij de provincie ZeeLand, waardoor er
sinds 1814 over Zeeuws-VLaanderen kan worden
gesproken. De provincie Oost-VLaanderen wiLde
haar deeL van OversLag overdragen aan de
provincie ZeeLand, maar dit werd in Den Haag
afgewezen omdat het deeL uitmaakte van een
breder pakket met grenswijzigingen en de koning
vast wenste te houden aan het vastgesteLde tracé
van 1664.
Deze 'zachte' provinciegrens werd weer een
'harde' grens na de BeLgische afscheiding van
1830. Door de hernieuwde scheiding van de
NederLanden werden er in OversLag in 1843 vier
nieuwe grenspaLen gepLaatst. Twee werden er aan
weerszijden van de straat gepLaatst, waardoor het
de meest dicht op eLkaar staande grenspaLen zijn
Afbeelding Links
De dorpskerk, gelegen
in het Belgische deel van
Overslag.
Afbeelding rechts
De Oostenrijkse
grenspalen tonen de
ouderdom van de grens
in Overslag.
Oostenrijkse) Nederlanden werd gesloten.
14
ZEEUWS ERFGOED
nr. 3 2021
