KlnjSl I i t.iis ning. Lotgevallen van kustbewoners en historische gebeurte nissen vormen een geheel van verhalen die zich over vijf honderd jaar van Cad- zand tot Rottumeroog uitstrekken. Zeeland komt daarbij nadruk kelijk aan bod. Zo is er aandacht voor kunstenaarskolonie Domburg, de watersnoodramp, het verleden in de slavenhandel van Vlissingen en Middel burg, de oorlogsjaren, het Land van Hulst en stormvloeden, de KLM-ljn op Haamstede en enkele mythes. Met literatuurlijst per hoofd stuk, fotoverantwoording en register op plaatsnaam. |ii HTS Ard Hesselink (samenst.), Tussen dam en dijk. De levens van Nell Bronger en Frits Lensvelt (Belling- wolde: Specialty Book Productions, 2021) 312 pag.; ill, foto's, krt., tek., grav.; ISBN 978-90-90 9034227-6. Het echtpaar Bronger-Lensvelt maakte in de jaren 1908-1945 naam in de wereld van theater, kunstnijverheid, grafi sche- meubel- en lichtontwerp. Ze waren bevriend met divers andere kunstenaars en woonden zowel in Amsterdam als Veere, Daar woonden ze in het zogenaamde Dijk huis, dat de Tweede Wereldoorlog niet zou overleven. Het boek bevat twee delen. Het eerste, kortste deel gaat over Nell Bronger. Na haar jeugd komen de jaren 1908-1935 aan bod, waarbij Warenar, N.V. het Tooneel en de Veerse en Amsterdamse jaren worden be handeld. Van Frits Lensvelt worden na zijn jeugd de jaren 1908-1945 behandeld. Hierin komen onder meer aan bod: Openlucht spelen; zijn werk als tekenaar, graficus, boekontwerper en schoonschrijver; decor ontwerper en theaterman; het wonen en leven in het Dijkhuis te Veere; zijn werk als binnenhuisarchitect, meubelontwerper en lichtarchitect; opdrachtgever Aad en Gonne van de Have; zijn latere werkzaamheden en ten slotte de oorlogsjaren en zijn laatste levensjaar. Bevat registers op beeld materiaal, tekstversiering en tekstcitaten, personen en zaken. Aad de Klerk, Historische atlas van ZeelandStad en dorp land en water in vier eeuwen cartografie (Zwolle: WBOOKS, 2021) 128 pag.; ill., krt., plattegr.; ISBN 978 94-6258435-8. Uit gave in samen werking met Zeeuws Archief en Erfgoed Zeeland van een herziene versie die in 2015 als De oude kaarten van Zeeland verscheen. Meer dan welk ander Nederlands gewest ook is de kaart van Zeeland in de afgelopen éénentwintig eeuwen veranderd. 48 oude kaarten, waar van de meeste in kleur en met begeleidende teksten, brengen de lezer dichter bij het landschap van toen en nu. De kaarten tonen de omgang met het water, de wijze waarop stad en dorp werden ontwikkeld en laten landschapselementen als burgen, forten, polders, boerderijen en buitenplaatsen zien. Zowel inhoudsopgave als schutblad geven een overzicht van de geografische locatie van alle kaarten van 1542 tot 1949. Elke kaart is fraai en groot afgedrukt, voorzien van detailopnames, een overzichtskaartje van de locatie en een kort colofon van de uitgave en herkomst van de kaart, gebruikte literatuur en bevat een begeleidend schrijven van de auteur, die zelf historisch geograaf is. Frans Kopmels, In de oorlog in Vlissingen. Mijn ervaringen tijdens de bezetting (Middel burg: Dook Kopmels, 2021) 92 pag. Ill., foto's, krt., tek. Frans Kopmels (Vlissingen 1913-1981) werd opgeroepen om in Duitsland te gaan werken, maar wilde dat niet. Via zijn verloofde Sjaan kon hij bij de brandweer in dienst komen en zo de dans ontspringen; hij werd onmisbaar voor de gemeente Vlis singen. Bij de brandweer trof hij zijn ploeg- commandant Hazelhoff en anderen die ook niet wilden meewerken met de bezetter. Frans zette zijn herinneringen later op papier, waardoor we kunnen lezen over sabotage, brandstichting, diefstal van konijnen en veel meer. Frans zelf leidde bij de landing van de geallieerden op 1 november 1944 de militai ren naar hun bestemming. De aantekeningen van Kopmels zijn door zoon Dook onder gebracht in 39 korte hoofdstukjes en 4 bijlagen met een toelichting daarop. Jan van der Male, De Zeeuwse lijn. De spoorweg tussen Roosendaal en Vlissingen en de daarop aansluitende lijnen ('s-Hertogen- bosch: Uitgeverij Uquilair BV, 2021) 256 pag.; ill, foto's, krt., tek., grav.; ISBN 978-90-8300033-6-8. De Zeeuwse lijn is de aanduiding voor de spoor wegverbinding Roosendaal-Vlissingen. Ook de zijlijnen op Zuid-Beveland komen daarbij aan bod. Na de opening van het traject in 1873 zet de auteur de ontwikkelingen in de daaropvolgende 140 jaar uiteen. Dat gebeurt in acht hoofdstukken, waarbij eerst de pogingen voor de totstandkoming van een Zeeuwse lijn aan bod komen in de periode 1840-1860. Daarna volgen bijdragen over de aanleg en ingebruikname (1860-1873) en een chronologische reeks hoofdstukken over de periodes 1873-1914, 1914-1940, 1940-1953, 1953-1992 en 1992-2020. In de hoofdstukken komen naast reizigers- en goederenvervoer ook zaken als internationale ontwikkelingen en projecten aan de orde. Thematische on derwerpen, zoals de suikerbietencampagne en het vervoer van Koninklijke Maatschappij de Schelde, komen verspreid aan de orde. Ook de bouw- en ontwikkelingsgeschiedenis van alle stations op de route worden kort besproken in bijlage 1. In bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de stationering van locomotievendepots in Goes en Vlissingen van 1921 tot 1948. Verder is er een overzicht van geraadpleegde bronnen en zijn er eindnoten. Bevat geen index. Dl ZL AWE U hl Krior ;jp KUClS •„iv V. --a 1 v'sK-.r# vwiihrpwfTj Henk Mulder, Koor op koers. Het Schelde- loodsenkoor een halve eeuw zingend de we reld rond (Vlissingen: Den Boer|De Ruiter, 2021) 184 pag.; ill., foto's, tek.; ISBN 978 90-79875-96-2. Uitgave ter gelegen heid van het 50-jarige jubileum van het Scheldeloodsenkoor. Erevoorzitter Albert Veldkamp mocht het jubileum van het koor, dat hij zelf in 1971 hielp oprichten, niet meer meemaken. Met voorwoord van de comman deur der Koninklijke Marine en de voorzitter van de Regionale Loodsencorporatie Schel- demonden. Na een introductie over het eer ste shantykoor van Nederland volgen aan de hand van evenzovele voorzitters en hun bestuurlijke periode zes hoofdstukken over het tijdvak 1971 - heden. Het achtste hoofd stuk bevat het repertoire en de bladmuziek en teksten van de meest favoriete shanties van het koor. Het negende hoofdstuk bevat een tijdlijn waarop alle belangrijke gebeurte nissen rondom het koor chronologisch zijn vermeld. Het Scheldeloodsenkoor maakte in de vijftig jaar van zijn bestaan vele lp's, cd's en dvd's. Een hoogtepunt was het optreden bij de opening van Sail Amsterdam in 1995 en concertreizen naar Rusland, de VS en Australië. Dennis van Nieuwen- huijzen, De Werken aan de Westerschelde. De vesting en kustbat- terij van Terneuzen en het Fort Ellewoutsdijk in de periode 1833 1920 (Leeuwarden: Atlas van de oorlog BV, 2020) 64 pag.; ill., foto's, krt., tek. Beide verdedigingsstellingen vormden lange tijd de defensie van de Westerschelde en worden van oprichting tot opheffing beschreven. Modernisering van de oorlogs voering en de politieke discussie over voort bestaan van het verdedigingswerk eisten hun tol op het gebied van verdedigbaarheid. In vier hoofdstukken wordt ingegaan op de toegang tot Antwerpen en Gent over de Westerschelde, het ontstaan van de verdedigingslinie tussen 1831 en 1850, de uitbreiding en vraag om opheffing daarvan tussen 1850-1874, het debat tussen militaire en politieke belangen tussen 1880-1910 en het einde van de verdedigingsstelling in de periode 1910-1920. De drie bijlagen bevatten de vestigingswet van 1874, een lijst van ingenieurs die aan de verdedigingswerken werkten en een lijst met inspecties en oefeningen aan de vestingwerken in de periode 1885-1915. Bevat een glossarium met vakterminologie en een beknopt noten apparaat en bronnenoverzicht. 28 ZEEUWS ERFGOED nr. 3 2021

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2021 | | pagina 28