Markante toren
in de tuin
"Industrieel erfgoed
uit de Koude Oorlog"
Trots op mijn monument
Aan het begin van de jaren vijftig begon in heel Nederland de bouw
van een gigantisch netwerk van luchtwachttorens. Nu zijn er nog
maar negentien over, waarvan drie in Zeeuws-Vlaanderen. Een
daarvan staat in het grensdorp Nieuw-Namen. Theo van Duyse is
hier de trotse eigenaar van.
De eigenaar
Behoud en renovatie
De torens waren speciaaL ontworpen om tijdens
de Koude OorLog vLiegtuigen die onder de radar
vLogen waar te nemen. Ze vormden aLLemaaL een
driehoek, waarbij elke toren op zestien kilometer
afstand van de andere stond. Dit omdat de
gehoorafstand tot acht kilometer reikt en er
zodoende geen enkel vliegtuig gemist kon
worden. Verspreid over het land werden 138
luchtwachttorens opgebouwd. Daarnaast zijn
er nog 137 andere hoge bouwwerken, zoals
kerktorens, molens en fabrieksgebouwen tot
luchtwachttorens omgedoopt.
Theo en zijn vrouw zijn geboren en getogen in
Nieuw-Namen. Ze woonden een paar straten van
de Luchtwachttoren vandaan. Theo werkte in de
groenvoorziening/houthandel, waarbij hij hout
opkocht en bomen terug pLantte. "De toren kwam
min of meer bij toevaL op mijn pad. In 1992 bood
de toenmaLige directeur van de Stichting Behoud
Natuur en LeefmiLieu mij de toren aan voor een
bedrag van vijftig guLden." Theo is geïnteresseerd
in erfgoed en kon de kans om deze bijzondere
toren in bezit te krijgen natuurLijk niet Laten Liggen.
De bunker/schuiLkeLder die naast de toren Ligt,
was toen nog van de gemeente Terneuzen. Begin
jaren tachtig werd de BB opgeheven en gingen de
bezittingen van de BB in Zeeuws VLaanderen over
naar de Gemeente Terneuzen. In 1998 kon hij die
overnemen voor het symboLische bedrag van één
guLden. De ondergrond van de bunker kon hij ook
ZEEUWS ERFGOED
voor één guLden overnemen van het Waterschap
HuLster Ambacht. De overige grond rond de toren
en de bunker kon hij in 1999 aankopen van
Staatsbosbeheer. Zo werd hij de trotse eigenaar
van een Luchtwachttoren, een bunker en het stuk
grond eromheen. Tien jaar Later, in 2013, kreeg hij
een bouwvergunning om daar zijn huis te kunnen
bouwen waarin hij nu aL jaren met veeL pLezier
woont.
De toren is gebouwd in zogenaamde raatbouw,
omdat men ervan uitging dat de toren sLechts
tijdeLijk dienst zou doen. De raten werden gemaakt
door de firma Schokbeton uit Kampen, in de vorm
van prefab eLementen die aLs een bouwpakket in
eLkaar gezet konden worden. Met bouten en
moeren werd de toren in eLkaar gezet en kon zo
ook weer makkeLijk uit eLkaar gehaaLd worden.
Hierdoor konden de raten ook hergebruikt worden
voor iets anders, zoaLs voor de bouw van schuren.
Omdat de toren geen monumentenstatus heeft
en omdat de toren particuLier eigendom is, krijgt
Theo geen subsidie voor onderhoud of renovatie
en mag hij met de toren doen wat hij wiL. Samen
17
