In Baarsdorp is er in de negentiende eeuw een
cultusplek ontstaan bij de aldaar gelegen welput.
Het water gold hier als geneeskrachtig en het was
bijzonder dat de put ook bij hele droge zomers
altijd water bevatte. Bij de herverkaveling van het
gebied is het putje rond 1975 verdwenen. De met
Maria verbonden put trok katholieken uit heel
Zuid-Beveland die (gevoelsmatig) baat hadden
bij het water van de put. In 2007, werd op enkele
honderden meters afstand van de oude plek, bij
de Oostweg in 's-Heer Hendrikskinderen een
nieuwe put gegraven, maar wel op basis van
dezelfde bron. De put werd ingewijd met een
heuse processie.
Nieuwe landschappelijke sporen
Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie
in 1853 werd het weer toegelaten om katholieke
kerken te bouwen en katholieke geloofsuitingen te
materialiseren. Met name in Zeeuws-Vlaanderen,
maar ook in de Zak van Zuid-Beveland, werden
grote neogotische kerken gebouwd waarvan de
spitsen het omliggende landschap domineerden.
In Goes ontstond het bijzondere stadslandschap
waarbij de nieuwe tussen 1905-1908 gebouwde
Heilige Maria Magdalenakerk ging 'concurreren'
met de middeleeuwse Grote- of (gewone) Maria
Magdalenakerk: de nieuwe kerk werd slechts op
enkele meters afstand van de oude gebouwd.
Ook in de verschiUende kleine dorpjes in de Zak
van Zuid-Beveland ontstonden de grootste kerken
met de hoogste torens, zoals de Sint-WiUibrordus-
kerk in 's-Heerenhoek (1873-1874).
Aan het einde van de negentiende eeuw bloeide
er een bijzondere Mariadevotie op, gebaseerd op
het door de Rooms-KathoUeke Kerk ingestelde
dogma van de Onbevlekte Ontvangenis (1854), en
de verschijningen van Maria in het Franse Lourdes
(1858). In het vierde kwart van de negentiende
eeuw kwam er dan ook een grote pelgrimsstroom
naar Lourdes op gang die er mede voor zorgde
dat er op diverse plaatsen in Europa en de wereld
kopieën van Lourdesgrotten werden gebouwd,
soms letterlijke kopieën, maar soms ook vrije
interpretaties.
Ook in Zeeland zijn er in enkele plaatsen Lourdes-
grotten gebouwd, waaronder in Heinkenszand
(1911) en in Zuiddorpe (1982). De eerste is meer
een getrouwe weergave en de tweede een vrije
interpretatie nadat de oorspronkelijke goed-
geüjkende grot uit 1876 verdwenen was. Het iets
later aangelegde processiepark met zeven
neogotische kapeUetjes, eveneens ter ere van
Maria, dateert uit 1888. Lourdesgrotten werden
vaak bij kerken gebouwd, maar hebben ook een
Afbeelding Links
De prediking van
Johannes de Doper
schilderij door Pieter
Bruegel de Oude (1566).
Bruegel heeft hier
waarschijnlijk een
hagenpreek afgebeeld
bron: Zeeuwse Ankers.
Bij Zuiddorpe Liggen echter nog enkeLe kerken
paden die aUen uitkomen op het Dorpsplein.
Een ervan loopt langs een ruïneuze schuilkerk
aan de Monnikendreef.
nr. 4 2021
ZEEUWS ERFGOED
7
