V
ler
troep
Vlissingen in één dag bevrijd?
Het antwoord op deze vraag lijkt makkelijk, maar is het niet.
Heel Nederland, inclusief Zeeland, krijgt met de paplepel
ingegoten dat Den Briel de eerste was die zich bevrijdde
van de Spaanse overheersing.
ZEEUWS ERFGOED
nr. 1 2022
Afbeelding
Ets van Simon Fokke
uit 1784. De Spaansche
bezetting uit Vlissingen
verdreven, 1572 Rijks
museum, Amsterdam.
De tekst “Op 1 april verloor Alva zijn bril” behoort bij
de top van meest ingesleten nationale dichtregels.
Daar staat tegenover dat er voldoende
aanwijzingen zijn die aantonen dat niet Den Briel,
maar Vlissingen de eerste was. Dat is geen nieuws,
want de belangrijkste bron hiervoor is al langer
bekend: de felicitatiebrief die Willem van Oranje
op 7 mei 1572 schreef aan de Vlissingse bevolking:
Geen andere stad was eerder geweest, ook niet
Den Briel, waar de Spanjaarden al waren
vertrokken voordat een groepje ongeregelde
watergeuzen op 1 april door de openstaande
poorten zo naar binnen konden lopen.
Lang is aangenomen dat de gebeurtenissen in
Vlissingen op zich zelf stonden, slechts één dag
duurden en niet meer waren dan een spontane
opstand tegen de overlast die de Vlissingse
bevolking ondervond van de ingekwartierde
troepen van Alva. Toen deze ook nog eens de
fundamenten voor een citadel liet storten op
de plek waar eigenlijk een nieuwe haven was
gepland en eind maart het bericht kwam dat
er nog meer soldaten gelegerd zouden gaan
worden, barstte op eerste paasdag 6 april 1572
de bom en slaagden de Vlissingers erin om
binnen één dag de stad te bevrijden. Dat 6 april de
dag was waarop de Vlissingse Opstand spontaan
begon én succesvol werd afgerond is echter nog
“U zal lof en eer oogsten van de
andere landen, omdat u de eerste
bent geweest die het Vaderland
zo’n goede en trouwe dienst hebt
bewezen in deze ongemakkelijke
tijd. U heeft daarbij een voorbeeld
gesteld voor alle anderen: ook zij
kunnen, net als u, het juk van tirannie
en slavernij van zich afwerpen.”(1
1) Deze regels zijn een hertaling van de passage uit de originele
brief: als die eerste geweest sijnde die den Vaderlande als
ulcken goeden ende getrouwen dienst ten tyde van sulcke be
nauwtheijt gedaen zult hebben. Ende daerdoor allien anderen
een exempel gheven om U in desen naevolgenden oock het
zware jock der Tyrannie ende slavernije van hueren hals te
worpen.’ Zeeuws Archief, Archief Vlissingen, Toegang 400,
Handschriftenverzameling II.
4
3: -V
I 4?’
H |j j
Alls
