B
Zeldzaam
1
ZEEUWS ERFGOED
nr. 2 2022
13
Afbeelding links
De verdwenen
luchtwachttoren aan
de Stoofdijk te
Scherpenisse, Tholen
bron: Zeeuws Archief
Fotoarchief J. Torbijn,
Goes, nr. SRP-18.
Afbeelding rechts
Sloop van de
luchtwachttoren in
Kloosterzande in 1989,
destijds de hoogste
van Nederland bron:
J. Wolterbeek, ZB,
Beeldbank Zeeland,
recordnr. 1363.
Afbeelding onder
Buiten Zeeuws-
Vlaanderen is de
het gebouw van de
Zeevaartschool in
Vlissingen de nog enige
(herkenbare) plek waar
nog een uitkijkpost
gevestigd was foto
David Koren.
Door de ontwikkeling van de techniek raakte dit
systeem aL snel achterhaald. In 1964 kromp de
KLD sterk en in 1968 werd de organisatie
opgeheven. De torens werden toen overgedragen
aan de Bescherming Bevolking (BB). Vanaf de
torens moesten waarnemers van deze organisatie
een mogelijke inslag van een atoombom kunnen
lokaliseren en deze vervolgens telefonisch
doorgeven. Op de valreep werd in 1968 aan
de voet van de meeste torens dan ook een
atoomschuilkeldertje gebouwd, zodat de
personeelsleden in tijden van een atoomaanval
konden schuilen. Dit waren maar kleine gebouw-
De luchtwachttorens in Zeeuws-Vlaanderen zijn
behoorlijk uniek. Sowieso zijn er in heel Nederland
nog maar zestien torens in raatbouw over. De
luchtwachtkring T3 (Koewacht - Kloosterzande -
Nieuw-Namen) is bovendien de enige kring in
Nederland waarvan alle posten op een raat-
bouwtoren werden gevestigd en waarvan op
dit moment zelfs twee van de drie torens nog
bestaan, te weten die van Koewacht en Nieuw-
Namen. De derde toren, die van Kloosterzande,
destijds met bijna dertig meter de hoogste van
Nederland, werd helaas wegens betonrot in 1990
opgeblazen. Oud-directeur van Erfgoed Zeeland,
Wim Scholten, was een van de protesteerde rs die
met deze actie destijds nog De Telegraaf haalden.
De burgemeester van de toenmalige gemeente
had echter weinig met erfgoed en haalde zelfs
de kans op zelfdoding aan als legitieme reden
voor sloop. Ook de meeste posten op bestaande
gebouwen zijn volledig ontmanteld, zoals in
tjes die geschikt waren voor ten hoogste vier
mensen. De (ondergrondse) schuilkelders
konden betreden worden via een luik en klimijzers.
Uiteindelijk werd de BB op zijn beurt in 1986
opgeheven. Dit leidde ertoe dat de eigendoms-
situatie diffuus werd en niemand zich meer echt
verantwoordelijk voelde voor de torens, vooral
omdat ze geen functie meer hadden. Daarbij was
de cementdekking van de betonbewapening
veelal onvoldoende, wat betonrot in de hand
werkte. Hierdoor zijn er veel torens gesloopt.
en luchtdoelartillerie. De vrijwilligers - alleen
mannen - waren getraind om zowel eigen als
vijandelijke vliegtuigen te herkennen aan silhouet
en motorgeluid.
a
