364 P. FERMIN ANTWOORD OP DE als waardig hem bezig te houden Proef nemingen te doen zonder redeneren, is het rechte middel om niets te weten. Indien wy nooit gedacht, indien wy nooit geredeneerd hadden, zouden wy niets weten, ja zelfs niet in flaat zyn, om iets te leeren, en onze domheid zoude ons byna aan die der dieren gelyk ftellen. Door denken leeren wy lprekenle zen en fchryven, voordeel doen, het- gene onze gezondheid voordeelig of na- deelig is onderfcheideneen onderfcheid te maken tusfchen goed en kwaad waarheid en dwaling, deugden ondeugd; de rede was onze eerfte gids, het is aan haar, dat wy de meeste verplichting heb- faits certains, com me digne de l'occupcr. Faire des expe'riences fans raifonner c'est le moven de ne rien fqavoir. Si nous n'avions jamais réflechi, fi nous n'avions jamais raifonne', nous ne faurions rien, nous ne ferions pas fculement en e'tat d'apprendre quelque chofe; notre ftupidité e'gale- roit a peu prés celle des bêtes. C'est en reflechis- fant que nous apprenons a parler, a lire, a e'crire, h profiter, a diftinguer ce qui est propre a con- ferver la fante' d'avec ce qui l'altère: a mettre la difference entre le bien le malentre la ve'rite' l'erreur, la vertu le vice. La raifon a e'te' notre prémier guidec'est a elle que nous avons nos premieres obligations: la quitterons nous tout d'un

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1775 | | pagina 398