'5
ken van duizenden duizend verschillende za
ken in onderscheidene talen weten te bewa
ren en telkens wanneer het ons gelieftonder
bewoordingen, ons wederom kunnen te bin
nen brengen! onze oordeelskracht! ons denkver
mogen onze vatbaarheid van voorstellingen!
wie peilt en doorgrondt dezelve! alle deze,
en meer andere vermogens liggen in de ziel
van eiken mensch, en wachten slechts op ont
wikkeling en beschaving; alle deze krachten
plantte God den geest inmet oogmerkdat
dezelve aangekweekt en veredeld zouden wor
den: maar! als wij op den gang dezer ont
wikkeling letten; als wij vragen, hoe ver dc
mensch het brenge, in de beschaving zijner ver
mogens? dan moeten wij erkennen, dat, wel
ken ouderdom hij ook bereiken moge, welk een
gepast, en doelmatig gebruik hij ook van zijnen
tijd gemaakt hebbe, hij op verre na het doel
niet bereikt heeft, waartoe hem de vatbaarhe
den zijner ziel geschonken zijn; hij op verre na
niet zeggen kan, met dezelve eenigen trap van
volkomenheid in kennis en wetenschap beste
gen te hebben. Hoe vele menschen sterven
daarenboven in de vroegste kindsheidof voor
zij tot jaren van rijpheid zijn gekomen, en
mis-