182
1722. 3 Junij,
Eyndelyk het minste verschil van deselve routes is,
dat Capitain Schouten geweest is op 14 graden 33
minutenhetwelk van den anderen gesubstraheerd
syndevindt men 33 minuten of 8 raylen verschil. Om
nu het geavanceerde tot soodanigen applicatie te mae-
kendat de objicieerder sich selven comdemneere
soo staet alleen behoorlyk te verdeelen alle landschap
pen het sy vaste kusten of Eylandenof in laege
of middelbare, of hooge, of in den hoogsten trap
uytnemende hoog. Wat dan de laege landen be
treft, deselve konnen gesien worden (mits onder
stellende een suyveren hemel en dat de kimmen niet
beneveld maer helder en klaer syn) op den afstand
van 5 a 6 mylende middelbare op 9 h 10 mylen
dè hooge op 15 16 mylen en die van den hoog
sten trapuytnemende hoog, op 20 k 25 ja veel meer
der mylen. Wyders moet aengemerkt worden, dat de
lage en middelbare hooge landen niet konnen voort
brengen fijne metalenomdat die nergens gevonden
wordendan in hoog bergachtig landoversulks syn
dese twee sorteeringen het voorwerp niet van onse
expeditie en betrachting: derhal ven volgt, dat wy
soodanig hoog land moeten hebben om ons oogmerk
te bereyken, hetwelk op eene verheyd van 15 a 16
mylen sigtbaer is. Wanneer wy dan vervolgens het
meeste verschil van beyde de gemelde routes exami
neren synde eene distantie van 34 mylenwelke
Capitain Schouten Noordwaerds van ons is geweest,
alsdan moet verder ondersteld worden, dat gedachte
Capitain van syne standplaetse naer het Zuyden sien-
de15 a 16 mylen sigts bereykt heeften dat hy (in
eas
1722. 3 Junxf.
183
cas aldaer eenig hoog land gelegen hadde) het selve
soude hebben konnen beoogen; insgelyks ook wy
(die in het Zuyden van hem Capitain Schouten ons
bevonden) de verheyd van 15 k 16 mylen met ons ge-
sigt Noordwaerts afmetendekomen beyde de gesigts-
eyndersvan Capitain Schouten en van ons soo digt
en naby den anderen, dat tusschen deselve geen groo-
ter ruymte sy, als van 2 of van 4 mylen: welke
tusschenruymte vervallen en verdwynen sal, indien
men aen het hooge land ('t welk ondersteld moet wor
den te exsteren) eenige breete (wanneer desselfs lenk-
te Oost en West mogte strekken) om het1 Zuyden of
om het Noorden van 4, 6 kS mylen aftribueert en toe
voegt, waertegens de voorschreve gesigt-eynders stuy-
tende (min of meer naer proportie van de uytgebreyde
breete des lands) men onvermydelyk dat selve hooge
land"soude hebben ontdekt, en welke ontdekking als
waerachtigsich aen 't verstand vertoontwanneer
het middelste verschilsynde de afgelegendheyd van
25 mylen, die tusschen onsfe en Capitain Schouten»
route is geweest, naer behooren overwogen wordt-,
want ingeval het grootste verschil meetkundig betoogd
is soo is 't een wettig gevolgdat het middelste ver
schil van 25 mylen mog kragtiger concludeert. Eyn-
delyk wat aengaet het minste different van 8 mylen
dat selve heeft geen andere adstructie van noode dan
de bloote voorstellingals synde uyt en door sich sel-
vfen gedemonstreerd. Derhalvenom van het gesuppe-
df teerde nu een besluyt te maken, soo segge: dat
't sy wy de route van 13 graden 5 minutenvolgens
de Zeekaart van Joannes van Keulen bevaren had-
