81
waarom men buiten Italië, ja in ons vaderland,
schaaltjes, kommen of derzelver scherven van terra
sigillata vindt, welke in fijnheid en ligtheid van
stof, volkomen met de Italiaansche overeenkomen.
Liet zich'dit vroeger eenigzins ophelderen door te
stellen, dat sommige dier potten met de Romeinsche
legers of ook door handeluit Italië overgekomen
waren, duidelijker wordt het, wanneer men aanne
men mag, dat de ruwe aarde zelve ook uit Italië
naar het buiteoland overgevoerd werd. Hierdoor
wordt intusschen geenszins ontkend, dat eene groote
massa van het aardewerk, onder den naam van
terra sigillata bekend, uit aarde vervaardigd is
welke buiten Italië gegraven werd. Integendeel,
wanneer wij de onderscheidene soorten van terra
sigillata aan den Nederrijn gevonden, overzien,
worden wij gedrongen om aan te nemendat eene
groote menigte uit aarde vervaardigd isdie in de
Provinciën gevonden en toebereid werd. Onze por-
celijn- en pijpaarde zal in fijnheid voor de Aretijnsche
niet behoeven onder te doenen door eene ge
schikte meuging met roode verw, kou aan voorwer
pen daaruit vervaardigd, allezins het aanzien van
Italiaanschen oorsprong gegeven worden. Daar ech
ter ook die aarde slechts op sommige plaatsen aan-
getrolfcn wordt, moest ook zij deu fabrikanteu worden
aangevoerd, en wij beperken derhalve de betrekking
van een negotiator cretarius geenszins tot den han
del met Italiaansche aarde. Het is mij echter uit eene
vergelijking van vele voorwerpen van terra sigillata
twijfelachtig voorgekomenof men buiten Grieken-
land en Italië wel die zachte en ligte aarde aan-
0