33
Behalve deze en nog andere in dezen band bijeengebragte
stukken vindt men er nog een omslag met eene zonderlinge
verzameling van brieven in cijfer.
Men weet uit onze vaderlandsche geschiedenis dat men in den
aanvang van den opstand tegenSpanje, veel gebruik maakte van
verbloemde namen van steden en personen, om onder den schijn
van koopmansof bijzondere brieven, bedektelijk over de tijds
omstandigheden te kunnen schrijven. Zoo noemde men Holland
Koper, Gelderland Staal, Delft Apollo, den prins Maarten Wil-
lemse, den hertog van Alba Paulus vanAlblas, de koningin van
Engeland Hendrik Philips, enz. 1) Maar van lieverlede werden
deze middelen te zwak bevonden. Men bezigde nu het eigen
lijk cijferschrift. Gewoonlijk werd het dan op zeer fijn papier
geschreven, klein gevouwen en zoo in den broeksband of voe
ring der kleederen van don bode genaaid, of wel, wanneer daartoe
gelegenheid bestond, door middel van duiven overgebragt.
Ziet hier, M. H., een tiental van zoodanige briefjes, alle uit Ant
werpen geschreven in 1585, tijdens de belegering dier stad door
den hertog van Parma, en welke, gelijk blijkt, gelukkig bij de
onzen zijn te regt gekomen. Daar men dezerzijds natuurlijk
den afgesproken sleutel bezat, viel het niet moeilijk den brief te
lezeu; het kwam er alleen op aan om de geheime teekens, welker
beteekenis men kende, te herleiden tot de gewone schrijfletters.
Maar geheel anders was het geval, wanneer men cijferbrieven
van den vijand onderschepte, dan kende men den sleutel niet en
moest men het dus op de eene of andere wijze ontraadselen.
Doch ook hiervoor had men zoo elders, als bijzonder hier in
Zeeland, mannen van uitstekende bekwaamheid, inzonderheid
Charles de Beaulieu, koopman te Antwerpen, vriend van prins
Willem I en den beroemden Philips van Marnix van St. Al-
degonde.
Yoor en aleer u hiervan eenige bewijsstukken over te leggen,
zij mij een enkel woord tot inleiding vergund.
1) Zie vooral Bor, N. O. I. Vdc boek, fol. 223 vso. en korter Wagenaar Y. H.,
VI, 311.
3
