34
De kunst van het ontcijferen van geheim schrift, hoezeer voor
den geheel onkundigen daarin den schijn van het onmogelijke
hebbende, is echter in zoo vele trappen van opklimming verdeeld,
dat zij even als de wiskunde van het dood eenvoudige uitgaande
tot het naar allen schijn bij ingewijden zelfs onmogelijke opleidt.
Voor iemand die hollandsch verstaat is het geen de minste
kunst eenen brief, dien hij weet dat in het hollandsch geschreven
is, waarin het eene woord van het andere afgezonderd is, en
welke voor eiken letter slechts één karakter heeft, te ontraadse
len een zeer klein getal gemakkelijk te onthouden regels baant
hiertoe van zelve den weg, en met zeer geringe oefening zal ieder
hierin meer of minder vaardigheid verkrijgen.
Doch vele dier regels vervallen grootendeels, wanneer alle de
woorden zonder tussehenruimte naast elkander staan.
Nog moeilijker wordt het wanneer gij niet weet in welke taal
het geschreven is.
En echter tot op dien trap kunnen velen het zonder aanmer
kelijke moeite of studie brengen. Tegen elke dier moeijelijkheden
bestaan hulpmiddelen. Ook verraadt soms de briefschrijver
door zijne eigen onhandigheid zijn geheim, wanneer hij bijv.
ook de dagteelcening van zijnen brief in cijfer brengt. Ten
bewijze hiervan strekke deze brief, zoo ik meen van Roda
aan den graaf van Overstein, waar de schrijver de dwaasheid
gehad heeft om zijnen brief te besluiten met de woorden Hti
Malines ce dernier dloetobre 1576, en dit NB. in cijfer; zoo dat
de brief in de eerste dagen van november onderschept zijnde, de
zeven laatste cijfers natuurlijk het woord octobre deden raden,
't geen dan ook den sleutel oplevert voor den geheelen brief.
Maar verderhet niet weten in welke taal de brief geschre
ven is (mits altijd, bedoel ik, in eene taal die gij tot zekere
hoogte magtig zijt), vermeerdert wel het omslagtige der ontcij
fering, maar niet de moeijelijkheid daarvan. Zonderling is
het dat de lettergieterijen van zelve het middel aan de hand
geven om de taal te ontdekken. Een stel letters om een hol
landsch boek te drukken is geheel anders verdeeld, dan om bijv.
voor een hoogduitsch, fransch of italiaansch boek te dienen.
