39
slaagde pogingen opgewekt, nu en dan ook op deze raadselach
tige karakters tuurde, echter nooit lang achteréénik spiegelde
mij gaarne zacht aan de ondervinding van Beaulieu! Zeer
gelukkig gevoelde ik mij dan, toen ik mijne aandacht meer bij
zonder op het P.S. vestigende, eerst eenige letters en eindelijk een
geheel woord meende geraden te hebben. De ondervinding
leerde dat ik gelukkig geraden had. Het was het woord com
mencement in den eersten regel van het P. S. Nu zes letteren
bekend zijnde, volgde de ontcijfering van het overige van zelfs.
Ik beschouw dit zelve als een gelukkig toeval en stelle er prijs
op om dit uitdrukkelijk te betuigen. Had ik geweten 'tgeen nu
van achteren blijkt, dat de sleutel zóó uiterst gecompliqueerd
is, dat bijna iedere letter meer dan één teeken heeft en dat er
vele verkortingen gebezigd zijn, ik had het nooit durven beproe
ven, even min als ik het ooit weder beproeven zoude. 1)
Intusschen is de bestede arbeid door den inhoud des briefs
meer dan beloond. Hij doet ons een diepen blik werpen in het
karakter van dien Pilips, dien onze vaderen zoo met regt ver
foeiden, en wien het nu bij sommigen eene mode geworden is,
om als een gemoedelijk en regtvaardig vorst af te schilderen die
alleen uitwaarachtige godsdienstijver onverbiddelijk gestreng
was. Behoef ik u hier aan de geschriften van van der
Horst en anderen te herinneren? Of zelf aan de geheel onbe
grijpelijke Apologie van Philips door Bilderdijk? 2) Deze
enkele brief toont aan dat geveinsdheid en bedrog de grondtrek
ken van diens karakter waren, en dat er noch voor zijne volken,
noch voor zijne naburen aan te denken kon vallen, om met zoo-
1) De vocalen hebben alle twee karakters behalve de e die er drie heeft. De con
sonanten mede twee behalve de c en r die er drie hebben, en dé b h x y en z waar
voor slechts één teeken is. Verkortingen zijn m voor it, voor et, voor de. Voor
de syllabe conwaarmede zoo vele woorden aanvangen, zijn drie teekenen afwisse
lend gebruikt, te weten Q>, S0 en q. Non valeurs komen er echter niet in voor.
Dit cijfer heeft dus, wat het ingewikkelde betreft, veel overeenkomst met het onlangs
door den lioogl. Vreede medegedeelde cijfer, waarvan onze diplomatie nog in 1G73
gebruik maakte. Zie zijne: Inleiding tot de Gescli. der Ned. Dipl., bl. 87-94 en
het cijfer in Bijl. V, bl. 30.
2) Gesch. des Vaderl., Xlllde dl., Iste stuk, bl. 15 en volg.