76
die op zijne beurt weer een en ander te verantwoorden had ter
kamer van rekening van domeinen. Het is vooral in de Staten
notulen van Zeeland, dat men hieromtent vele wetenswaardige
bijzonderheden aangeteekend vindt.
Als van eene speciale afwijking van het algemeen Zeeuwsch
strandregt maken wij ook nog gewag, hoe dat regaal der graaf
lijkheid bij het ontstaan der Zeeuwsche heerlijkheden meermalen
het zij titulo oneroso, het zij titulo gratuito, als een gewoon am
bachtsgevolg in den eigendom dier heerlijkheden is overgegaan.
Wij spreken er vandoch alleen om er de aandacht op te ves
tigen, want de ontwikkeling van den oorspong dier heer
lijkheden, en van de uitgebreidheid en den aard der regten
daaraan verbonden, met eene opgave der heerlijkheden, die met
zoodanig regt zijn begiftigd geweest, van den tijd, waarop die
regten zijn gevestigd geworden, of van de oorkonden, waarop
die gegrond waren, van de uitbreiding der regten zeiven, of
van de wijzigingen, die in vroegeren of lateren tijd omtrent de
uitoefening er van hebben plaats gegrepen, alle deze punten
van afzonderlijk onderzoek, zouden niet alleen in vele opzigten,
als van zuiver regtskundigen aard vreemd zijn aan ons tegen
woordig onderwerp, maar zou bovendien de behandeling er van
eene uitgebreidheid vorderen, die zeer zeker de grenzen van dit
ons opstel verre zoude overschrijden.
Als zoodanige bevoorregte heerlijkheden worden in onze
chronijken en jaarboeken vermeld, onder meerder die van
Haamstede, Brouwershaven, Nieuwerkerk, Duiveland, Vlissin-
gen, Westcapelle en Domburg, Veere, Borselen, Cortgeen. Bij
St. Maartensdijk had de graaf zich het regt op de zeevonden
voorbehouden. Even zoo als de graaflijkheid hare strand-
regten door ambtenaren deed besturen, zoo ook hadden de vasal-
len, die met dit regt geinvestieerd waren van hunne zijde, de
benoodigde beambten, en veelal hunne eigene ordonnancien, en
werd alles ten hunnen eigen profijte beheerd. (25).
Ziedaar eene opgave van de wetten, die gedurende de 17e en
18° eeuw omtrent het strandregt hebben gegolden, en van de
wijze waarop het werd uitgeoefend.
