19
De geschiedenis leert ons, dat de Middelburgsche abten in
vorige eeuwen liet regt van voorstelling of zoogenaamd pa-
tronaatregt uitoefenden over de kerken en geestelijke gestich
ten in genoemd gedeelte van Zuidliolland, bepaaldelijk over
Monster, 's Gravezande, Loosduinen, Eijkeduinenden Haag
en Scheveningen. Meermalen heb ik mij de vraag gedaan, van
waar zij dit regt ontleenden? Thans geloof ik als antwoord
daarop te kunnen geven, dat hun gezag in de genoemde
plaatsen juist als een gevolg van de gemelde gift of ruil van
de kerk van Monster moet gezocht worden. Monster toch
was reeds in 1156 bekend en de oudste der Zuidholland-
sche gemeentenen ik beschouw haar als de moederkerk van
de andere gemeentenwaarover de Middelburgseke abt in dat
kwartier gezag uitoefende, iets dat ten opzigte van den Haag
bepaaldelijk blijkt uit een charter van St. Margrieten-dag 1307,
waarbij Diederic van den Male en Oorte Willem en de ge-
meene schepenen van den Haag oorkonden dat zedert d.ie
Ilaghe prochie ute Monster sproet, bij 't 's Graven Florens
tide," zij tot geene bijdrage voor het sijnode zijn verpligt ge
worden: een stuk te meer merkwaardig omdat in dorso ge
schreven zijn deze woorden: Uagha onginem liahet e Monstre,"
en wij daar uit dus zien dat het vorstelijk 's Gravenhage, van
het thans in betrekking tot hetzelve zoo nederige Monster,
zijnen oorsprong ontleent.
Als onderhoorigheden van Welle zijn opgegeven Kortehine
en Norlwellede eerstgemelde was reeds in het bisschoppelijk
privilegie van 1247 bekend, doch van de laatstgenoemde wordt
geen vroeger berigt dan in ons stuk aangetrofFen.
Of nu op Noordbeveland eene gemeente van dien naam ge
legen heeft, dan of hier aan Noorilwelleop het eiland Schou
wen moet worden gedacht, komt mij twijfelachtig voor.
De reeks van de kerkgemeenten, onder het gezag van den
Middelburgschen abtwordt besloten door llouter- of Boler-
zandein de 4 ambachten van Vlaanderen. Hoogst belang
rijk zou het zijn de reden te weten, waarom aan den genoem-
