1
81
daarop, niet te begrijpen is zonder een terugblik te werpen
op het gebeurde in de laatste jaren.
De staatkundige toestand in Engeland had sinds eenigen tijd
ernstige bekommering ingeboezemd, liet puriteinsche Parle
ment was aldaar in openbaren oorlog met den Koning, en de
Staten van ons land hadden het minstens onstaatkundig ge
oordeeld, dat de kerken van ons vaderland zich er mede
inlieten. Vandaar dat de gewestelijke Staten de classes had
den aangemaand om geene correspondentie met het Engelsche
Parlement te voeren zonder hun medeweten en behoudens
hunne goedkeuring; en deze aanmaning werd overal in ons
land geëerbiedigdbehalve in Zeelandalwaar de classis van
Walcherenniet alleen namens de kerken herderlijke brieven
schreef aan de Engelschen, maar zelfs, om allen schijn weg
te nemen dat zij bcdektelijk te werk ging, aan Ds. Gulielmus
Apoi.lonii opdroeg om tegen Vedeliüs een betoog te leveren,
dat' de kerk, in het godsdienstige zoowel als in politicis, reg-
tens boven de bevelen van eiken magistraat verheven is 1).
Blijkt uit dit vlugtig vermelde feit dat, omstreeks de helft
van de XVIP eeuw, de Calvinisten geen bezwaar maakten
om, in den strijd over het beginsel van het oppergezag, in
openbaar verzet te komen, dan verwondert het tevens niet
dat, bij de menigvuldige gelegenheden die tot botsingen kon
den aanleiding geven, het openbaar gezag meermalen gevaar
liep van, feitelijk althans, aan de kerk ondergeschikt te worden.
In opvallende mate kwam dit gevaar uit ten jare 1643,
bij gelegenheid van eene collecte ten voordeele van de ver
drukte protestanten in Ierland. Op verzoek van gedeputeerden
van het Parlement van Engeland hadden ook de Staten van
Zeeland den 25 November eene collecte toegestaan in al de
steden van de provincie, te doen op de wijze, als de ver-
1Hij deed dit in een Jus Majestatis circa Sacra sice Tractaius T/ieo/o-
gicus de Jure Magistratus circa res Ecclesiasticasoppositus Cl. J). Professoris
Nicolai Vedelii traclatui de Episcopalu Conslantini Magniex authoritate et
jussa Classis Walachrianae adornatusMediob. Zeiand. ap. J. Fierens 1642.
Archief V. 6
