204
dwaald heeftvermoedelijk omdat het eenmaal tot opschrift
gekregen had, cranio incrostato, zoodat men, onder al de revo
lutionaire woelingen van den staat Modena, niet wist in welk
museum het te huis behoorde, vond eerst in 1863 een
nieuwen beschrijver in prof. Paolo Gaddi 2). Het is mij uit
diens wetenschappelijke mededeeling gebleken dat dit nu reeds
twee eeuwen bekende hoofd van duisteren oorsprong ismaai
vermoedelijk eens begraven is geweest. Het is vrij gaaf, maai
zonder onderkaakvan ivoren hardheid,met gelijkmatige ver
dikking der schedelbeenderen, uitgevallen ossa Wormiana, en
hardeverdikte gelaatsbeenderen. Uit de tandkassen is tot
een leeftijd van 1218 jaren te besluiten, en er is een ruit
vormig for. occipitalevooral zeer sterk uitgedrukt isvol
gens de meer naauwkeurige beschrijving en afbeelding van prof.
Gaddi de asymmetrische vorm en de verschuiving van de
basis cerebrimet al de bekende gevolgen eener verplaatsing,
die wij in geringe mate in ons hoofd en in grootere bij som
mige Domburgsche crania vondenin het eerste als gevolg van
ziektein de laatste als gevolg van drukking na den dood.
Prof. Gaddi schrijft den vreemden vorm hieraan toe dat de
lijder altoos bedlegerig moet geweest zijn en steeds gelegen
hebben op ééne zijde.
Opmerkelijk was hetdat dit loodzware hoofd meer orga
nische stof bevattedan in gewonen toestandofschoon men
het tegendeel wachten zou, hetgeen den beschrijver doet
besluiten tot eene op verweeking gevolgde verhardingals uit
gang van eene slepende periostitis en van eene rachitis, maar
van eene rachitis sui generis, afwijkende van de gewone, eene
bepalingdie de schrijver zelf slechts conventioneel noemten
die hij hooptdat door eene betere zal vervangen worden.
Op de gele oppervlakte zijneven als bij onsgeene vaatsleu-
ven. De zelfstandigheid is vastzonder poriënmaar vervalt niet
2) Iperostosi scrofolosa cefalo-vertebrale e cefalo sclerosi rachitica. Memoria
del Cav. P. Gaddi, prof. dranat. etc. Modena 1863.