75
Dat toch als men eene pro memorie gesteld had om de onvoegzaam
heid der belasting van vroonen en vrijlanden aan te wijzenmen de
opgegevene voorbeelden hunner casuele belasting zou hebben toege
licht; zoo is in Walcheren de 1 per gemet in de 17°. eeuw op
dezelve gelegd, voor een jaar, ten minste zeer kort geweest, en de
negen stuivers, in 1791 op dezelve gebragt, zijn niet geweest voorliet
dijkgeschotmaar voor de sluis aan de dampoort. En wat de voor
beelden van 's Heeren Jansland en de watering van Ellewoutsdijk
betreft, in welke polders het onderscheid tusschen vrij en schotbaar
is weggenomen zoo is dit niet geschied door het gouvernementmaar
bij vrijwillige overgifte van partijen, die welligt een gelijk belang in
vrije en onvrije gemeten hadden. Ten minste in Dreischorre is dit
stuk in confessoaldaar waren de domeinen van Zeeland eigenaren
van het meerendeel der vroonen. Ten einde den polder niet te moeten
subsidieeren, maakten de heeren Staten hunne vroonlanden schotbaar,
maar de heeren Staten deden dit niet met de 60 a 70 gemeten vroonen
die door anderen bezeten werden welke vroon bleven en het op dit
oogenblik nog zijn.
Aan de deugdelijkheid van den vrijdom der vroonen en vrijlanden
in Zeeland is nooit getwijfeld en zooveel ik weet, is dit stuk in
judicio nooit gecontesteerd. Het proces in 1566 voor den hoogen
raad van Mechelen geventileerd over de vroonen in het ambacht Pop-
kensburg, later St. Laurens genaamd, was niet over de vraag of de
vroonen vrij waren? maar of de -160 gemeten ah origine vroon bedon
gen waren? en het geding in de zeventiende eeuw over de vroonen
in West-Souburg was eveneens. Ettelijke gemeten vroon aldaar ver
loren den vrijdom omdat de possesseurs dit niet bewijzen konden
maar die, van welke het bewezen is geworden, zijn lieden aldaar nog
vroon; kortom dit en vele andere eigendomsregten zijn aan Zeeland
eigen en deugdelijk verkregenuithoofde van de wijze waarop de
provincie uit de zee gewonnen is. Uit dien hoofde hebben wij bijzon
dere wetten en keuren gehad en onze brave vooroudersdie van die
zaken au fait warenhebben ook daarom altoos op zichzelven willen
blijven staan en zich met de overige provinciën niet willen laten
amalgameerenhetgeen nu daar zijnde, door diegenen, die dat oude
verstaan en daaraan op goede gronden gehecht zijn betreurd wordt.
Met ware hoogachting enz.
