80
verdeeling der dijken vindt men tegenwoordig nog gepractiseerd
aan de Hollandsche dijkenlangs de rivieren. Men kan van
dat gebruik, om het wel te begrijpen, een keurig voorbeeld
vinden in de Handvesten van Amsterdamd. I, boek 9, n".
28, p. n. 377414 en in Schouwen ontmoet men er de over
blijfsels van in de zoogenaamde dijlcrekeniwjenonder elk van
welke 50 gemeten land sorteeren, wier eigenaars gehouden zijn
een gedeelte van den dijk te onderhoudenwaartoe een van
hen gekozen wordt, die ook van de overige de penningen
daartoe benoodigd (6 sch. per geniet) ontvangt s).
Wat verder het vrij worden op bovengemelde manier betreft,
daarvan vindt men zeer vroege bewijzen't zoogenaamde Werv
onder Poortvliet en Oud Strijen in de heerlijkheid Tholen
zijn in hun eigen ambacht op deze wijze vrij geworden. In
een brief van 1293, bij Mieris Charterboek, I, 554 vindt
men vermeld: Goede luden in de 5 ambachten in Walglie-
n ren die ghenen dyc hadden en echter cost ghedaan hadden
toter nyewer inseten (inlage) tusschen Dyxhouk en Ylissin-
ghe." De ordonnantie van Walcheren a° 1559 §24, spreekt
duidelijk van landen die niet belast zijn met caveldijc of cramdjc
den brief a° 1336 bij Mieris II bl. 585, maar dezelve deriveeren hunnen vrij
dom ex contractu, waaronder de vroonen en leenlanden sorteeren en natura et
casu\ hieronder belmoren de duin en zoogenaamde haymati- of vrije landen.
Deze twee soorten moeten met elkander niet verward worden, de eerste kun
nen nimmer hun regt verliezenten ware liet gansche land inundeerde of ver
loren ging en dan herleeft bij herdijking de vrijdom na zeker verloop van
tijdmaar de andere kunnen wederom als te voren schotbaar wordenals de
gunst der natuur of van het geval verloren gaat; daarbij zijn de eerste slechts
op eene wijs; de laatste op verschillende wijs vrij geworden; de eerste kunnen
stuksgewijze verspreid liggen de laatste moeten lij en aan eikanderen gevon
den worden.
2) Later zijn door mij in de kas der Overloopers, in de kamer van Wal
cheren, aangetrotfen de zoogenaamde Langendijk boeken van de O. en Z. wate
ringen nit welke consteert dat een dergelijk gebruik in dat eiland ook plaats
vond. De 5 ambachten en Westwatering hadden geene dijken maai duinen, wes
halve aldaar die manier geene plaats vond.