6
al voor het einde der 12de eeuw de sporen van papierma
kerijen J). Het voorbeeld, in het naburige Spanje gegeven,
wekte tot navolging op en het duurde niet lang, of de fa
brieken te Troyes en te Essonne maakten den invoer van
daar onnoodig 3).
In Italië was eene der oudste fabrieken die van Fabriano
in de mark van Ancona, welke tegen het midden der 14',
eeuiv reeds eenen grooten omvang had en papier van aller
lei formaat en hoedanigheid afleverde 3). Omstreeks den-
zelfden tijd bloeide ook in het Venetiaansche dergelijke in-
rigting te Treviso, die in het jaar 1.366 al met belangrijke
voorregten was begunstigd 4).
Uit de hiervoren aangehaalde woorden van den abt van
Cluny zagen wijdat in zijnen tijd de deugdelijkheid van
het papier veel te wenschen overliet, hetgeen door hem aan
de inmenging der katoenen lompen werd toegeschreven, wat
echter op zich zelf aan het fabriekaat niet zoude hebben ge
schaad, zoo de wijze der bereiding doelmatiger ware ge-
„En 1189 Raymond Guillaume, évèque de Lodèvcdonne a Ray
mond de Popian plein poavoir de construire sue l'Hérault un ou plusieurs
moulins a papier." Pact, Lacroix (bibliophile Jacob) Histoire de Vim.-
primerie et des arts et professionsqui se raltachent a la typographicpag. 38.
2) Zij bloeiden daar reeds in de 13de eeuw. Zie M. Payen Les indus
tries chimiques etc. in de Revue des deux mondes1867, 15 Decembre, pag. 836.
-') Opmerkelijk is hetgeen Baktolus in zijn bock Be insigniis et armis,
omstreeks 1340 geschreven, van die fabriek zegt: „In marchia Anconitana
est quoddam nobile castrum, cujus nomen Fabrianum, ubi artificium fabri-
eandi chartas de papyro principaliter viget. Ibique sunt aedificia multa ad
hoe, et ex quibusdam artificiis meliores chartae veniunt, licet etiam in aliis
faciat multum bonitas operantiset ut videamushic quolibet folium chartae
habet suum signum, per quod significaturcujus aedificii est charta." o. 1.
rubr. 8.
4) Geen oud papier of snippers mogten uit Venetië worden uitgevoerd,
maar alles moest naar den papiermolen van Treviso worden gebragtzoo het
heetpro bono et utilitate artis cartarumquae fit in Tarvisio et maximal]',
confert utilitatem communi- nostro." Bij brieven d.d. 19 Augustus 1366,
Tikaboschi Storia delta letteratura Italianatorn. V, p. 78.
