93
eene der vele heerlijkhedenaan het gezag van laatstge
noemden magtigen kerkvorst in de zuidelijke Nederlanden
onderworpen. Misschien was ook op de keuze van dat wa
pen als filigrane niet zonder invloed het levendig handelsver
keer, waarvan Bergen op Zoom als eene der wachten van den
grooten Zeeuwschen tol in die tijden het middelpunt was. Toen
nog werd het onder de bloeijendste koopsteden van Brabant
geteldwaar eene beurs en een huis der Hanze was geves
tigdterwijl de beide vrije jaarmarkten, de zoogenaamde.
Koude markt en de Paasch marktdoor tal van vreemde
kooplieden druk werden bezocht 1).
PL XYn°. 3. Het merken van het'papier met het cij
fer van het jaar, waarin het werd gemaakt, was kort na
het einde der middeleeuwen eene gewoontedie niet alge
meen en slechts van korten duur is geweest. De voorbeel
den daarvanin de Zeeuwsche archieven voorhandenloo-
pen niet meer dan over drie achtereenvolgende jarenterwijl
zij voor zoo ver ons bekend is noch vóór noch na die pé
riode evenmin ergens anders worden gevonden. Zij strekken
tevens ten bewijze van hetgeen wij hiervoren reeds hebben
opgemerkt 2), dat men namelijk gewoon was ieder jaar zijnen
voorraad op te doen en zich daarmede behielp tot de vol
gende jaarmarkt. Zoo vindt men op het papier in de ste
delijke rekening van Middelburg over 1546 onder het wa
pen ook het jaartal 1546 dat insgelijks den ouderdom van
het papier te kennen geeft. Op papier, dat in 154S is
beschreven komt ook hetzelfde wapen voor, maar nu ver
toont het ook het cijfer 1548.
De tolboeken van den Zeeuwschen tol, die aan het tolhuis te Yersi-
keroord en hij gelegenheid van genoemde markten ten gerieve van den handel
ook te Bergen op Zoom werd ontvangen, zijn van 1.470 tot 1497 op het
gemeente-archief van Middelburg voorhanden. Telkens vindt men er onder
afzonderlijke rubrieken de ontvangsten geboektaldaar geïnd gedurende de
„Couwe Berge merct" en de „Paessche Berge merct."
2) Zie hiervoren bl. 25.
