94
PI. XYn°. 4. Op een stuk van het jaar 1547 mede
in het gemeente-archief van Middelburg bewaard zal men
niet het vorige jaartal vinden, maar wederom dat van het
jaar, waarin het vervaardigd, gekocht en gebruikt is.
PI. XY, n°. 5. Yan dezelfde fabriek afkomstig, althans
aangeduid door nagenoeg hetzelfde merk, is dit facsimilé,
hetwelk het jaartal 1548 vertoonende, dan ook wederom op
papier, dat te Middelburg in het jaar 1548 is beschreven,
te zien is
PL XY, n°. 6. Het wapenschild met de Fransche leliën
en daartusschen eene hoofdletter, met eene kroon gedekt,
was in het eerste- vierendeel der 16ae eeuw een zeer gebrui
kelijk papiermerk, dat zich veelvuldig voordoet in Holland,
Zeeland en Ylaanderen. Dit, hetwelk hiernevens is afgebeeld,
is genomen uit verschillende rekeningen berustende in bet
gemeente-archief van Sluis, te weten uit die van Onze Yrouwe
kerk van de jaren 1503 en 1517, uit die van het St.
Jorisgilde van 1505 tot 1530 en uit de rekening van den
heiligen geest in genoemde kerk over het jaar 1526. Wat
betreft de beteekenis van de groote letter in het schild
en van de kleinere daaronder, zoo blijven wij bij ons ge
voelen dat zij den naam van den fabriekant en die van
zijne woonplaats aanduiden. Later zullen wij zien, dat het
blazoen van het gilde der boekdrukkers te Rouaan ook de
lelies bevattewaaruit wij aanleiding vinden om in de R
de initiaal der oude hoofdstad van Normandië te zienter-
Eenige jaren later schijnt het gebruik om het papier te stempelen
of te zegelen in 6e Nederlanden te zijn ingevoerd. Gkueük in zijn Lelir-
system einer allgemeinen Diylomaül: enz., deel 1, hl. 59, sprekende over het
onzekere om oude charters aan de kleur van het perkament of van het papier
te erkennenvoegt er ter loops bij„Weit sicherer ist es mit dem gestem-
pelten Papier, sowohl in Ansehung des inuern Zeichens vom Papiermacher
als des ausserlichen aufgedrucklen Stempels, welcher zuerst im jahr 1555 in
Spanien und Holland und bald darauf auch in Deutschland und den Oester-
reichischen Erblauden eingefiihret worden ist."
