96
voudiger en gelooven der waarheid meer nabij te komen
als wij in de L tusschen de lelies de eerste letter zien van
Limogesde hoofdstad der oude provincie van Limoisin
waarin even als in het aangrenzende Auvergne met de mede
aldaar gelegen steden AngoulêmeAinbertThiers en Ber
gerac al vroeg een beduidende handel in papier werd ge
dreven, die in den nieuweren tijd nog aanmerkelijk in be
langrijkheid is toegenomen D. De B en de P geven wederom
den maker van het papier te kennen.
PI. XVn°. 8. Met de E op het schild zoo als het
voorkomt in het gemeente-archief van Middelburg op een stuk
van het jaar 1526 kan zoowel cp Etampes als op Evreux
in Normandië gedoeld zijn.
PI. XV, ii°. 9. Hetzelfde geldt ook van deze E, die zon
der leliesdoch eveneens met de kroon boven het schild
en wederom met de toevoeging van een paar kleinere letters
er onder, in papier van het jaar 1581 te Middelburg wordt
aangetroffen.
PI. XV, n°. 10 en n°. 11. Hiervoren bl. 45, spraken wij
reeds met een enkel woord van de zoogenaamde koopmans-
merken die al vroeg in de middeleeuwen op wapenschilden
werden gebruikt en afkomstig waren van handelsplaatsen,
aan welke door den souverein des lands vrijdom van tol was
geschonken. Om dien te genieten waren de poorters gewoon
hunne koopmanschappen en waren met zeker merk te tee
kenen dat bij de stedelijke regering deugdelijk geregistreerd
en door haar aan den tollenaar medegedeeldhunne goede
ren tolvrij maakte 2).
Van dergelijk merk bediende zich nog in de 16ae eeuw
1Ten tijde dat Sa vary des JBruslons zijnen handelsdictionnaire uitgaf
(17591765) had men te Limoges 62 papiermolens, te Angoulême 60, te
Ambert 50, te Thiers 15, te Bergerac 10 enz.
-) Zie mr. L. Pu. C. van den Beiigh, Grondtrekken der Nederlandsche
zegel- en ïoa'penkundebl. 12 en plaat V, n°. 129 130 en 131.
