103
kroonen, welke hij tegen het laatst der 16d0 eeuw als merk
heeft aangenomen, zich ook van nog andere figuren heeft
bedienddie echter altijd van zijnen voluit geschreven naam
vergezeld zijn 1).
PI. XVI, n°. 13. Dit merk, dat men ligt voor een
filigrane der middeleeuwen zoude aanzien en dat wij ten einde
eene mogelijke vergissing te voorkomen ook hier eene plaats
hebben gegeven, behoort te huis in de eerste jaren der 17de
eeuw en is genomen uit het wapen van Bazel s).
PI. XVI, n°. 14 en 16. Doch in den loop vah die eeuw
had de Nederlander geen Zwitsersch of Fransch papier meer
noodig. Op eigen bodem had hij eene industrie overgebragt,
die hij Weldra volmaakt en in zulk eene mate uitgebreid heeft,
dat de vreemdeling bij hem ter markt moest komen'en zijn
eigen fabriekaat schier geheel verdrongen zag door dat van
het kleine, doch vrije en nijvere gemeenebest. Reeds in de
helft van die eeuw werd aan het zoogenaamde Hollandsch
papier met den zotskap boven menig buitenlandsch papier
de voorkeur gegeven 3). De meest gewone vorm van het
merk, dat niet uitsluitend op ééne fabriek werd gebruikt,
is diewelke hier het laatst is afgebeeld. Zeldzamer komt
het voor als de narrenkap met bellenwaarvan het facsi
milé onder n°. 14 is medegedeeld.
J) Bij voorbeeld op papier van het jaar 1567 eene kleine halve maan
met een bloempje er boven; op dat van 1579 twee gedraaide kolommen met
eene kroon er openz.
2) Ook in het laatst der 16de eeuw was papier met dit merk niet zeld
zaam. Te Middelburg komt het reeds voor in 1578 1582 1586 en 1588.
Sinds 1590 vindt men er veelal een huis'bijgevoegd, op welks dak dit figuur
dan geplaatst is. In vervolg van tijd wordt beide vastgehouden door een ge-
vleugelden draak met deu kop van een haan. Nog tegenwoordig heeft Bazel
aanzienlijke papierfabrieken.
5) Onlangs is te Amsterdam bij F. Muller voor 60 uitgegeven eene
„collection de facsimile's, 30 titres et planches d'anciens voyages Hollandais
lithographies par M. E. Spanier a la Haye et imprimé sur papier fin de
Uollande a la folie etc. fabriqué avant 1650, tiré a 50 exemplaires."
