118
in Gelderland," wat echter minder juist is niet het oog op
•hetgeen wij hiervoren reeds hebben medegedeeld. Ook had
in dezelfde buurt, te Apeldoorneen Arnhemsche boekverkoo-
per Jan Jansen al bij erfpachtsbrief van 13 Januarij 1613
dergelijken molen gesticht. Daar nu deze molen, volgens
een ter rekenkamer geregistreerden opdragtsbrief van 14 Maart
1625, toen aan een der zonen van Makten Orges, Patjl
Martens genaamd, nog bij bet leven van zijnen vader is
verkocht, mag men het er misschien voor houden, dat de
toen nog niet zeer uitgebreide industrie geheel in handen
van de familie Orges is geraakt en alzoobij de weinige be
kendheid met hetgeen al vroeger te Arnhemte Hattem en
te Barneveld was beproefd, het hoofd van dat geslacht alge
meen voor den eersten stichter der papiermolens in Gelder
land aangezien is. Welligt hebben ook de overige papier
makerijen aldaar het lot gedeeld van die, welke te Dordrecht,
Alkmaar, Utrecht en Middelburg reeds voor het einde der
16c,e eeuw waren opgerigt en waarvan in vervolg van tijd
niets meer is gehoord, zoodat zij naar alle waarschijnlijkheid
weder spoedig te gronde zijn gegaan. Het duurde ook lang
eer het Veluwsche papier het Bransche in fraaiheid, zuiver
heid en duurzaamheid evenaarde 1).
Met gunstiger uitkomstenhoewel daarmede eerst later is
begonnen, werd in den loop dierzelfde eeuw de papierindus
trie aan de Zaan beoefend. Alleen de wind werd daarbij
Wij kuunen de hoediinigheid van het oude Veluwsche papier het best
leeren kennen uit zeker berigt van het jaar 1670, op het provinciaal archief
van Gelderland voorhanden, medegedeeld in Be statistiek van Gelderland, bl.
450. Het was goedkoop, want het kostte maar vijf gulden den riem, ter
wijl het Fransche van acht tot zes gulden gold; maar men kon het dan ook
nergens toe gebruiken dan tot schryfboeckenwant die een ordonnantie
een acte missiveobligatie bezegelt ofte onbezegelt pampier 2 of 3 dagen
gevouwen in syn sack draeght, gelickt 't pampier van linnen tot stoff in de
meulen gestampt wordt, soo can men dat pampier tusschen 2 handen we
derom tot stoft' vryvendaer het Franse pampier legen soo taey is als leer
oft parkement."
