Hl
ken en plaatwerken, zoo zij op Hollandsch papier waren ge
drukt ofschoon daarbij de mode ook wel eenigzins in het
spel kwam.
In 1697 cf daaromtrent telde men in de Zaanlandsche
dorpen al bij de veertig papiermolenszij trokken ook de
aandacht van czaar Peter, die niet alleen in dat jaar
met de meeste belangstelling een tijd lang in den papier
molen de Kok verwijldemaar ook later bij zijne reize door
Holland met de czarin ten jare 1717 andermaal dien mo
len waar hij zijne eerste proeve van papiermakerij had ver
toond, bezocht en tevens den molen de Walcisch bezigtigde J).
Ook op de Veluwe breidde deze tak van nijverheid zich
dermate uit, dat er ten jare 1740 al honderd acht en zes
tig molens werden gevondenwier fabriekaat ook nu door
stevigheid en buitengewone helderheid en witheid uitmuntte 3).
Een levendige handel was hierdoor ontstaan niet enkel van
papiermaar ook van boekendie te AmsterdamLeiden
's Gravenhage en Rotterdam zijnen hoofdzetel had 3).
fabriekaat dit in gelijke mate belaste Fransche uitvoerartikel te vervangen.
Vooral het handelsverdrag bij den Nimweegscheu vrede, in 1678 tusschen
Frankrijk en de Nederlanden gesloten (zie Groot placaatboekIII, 368), werkte
gunstig op de uitbreiding der papierindustrie in deze gewesten.
1Onder de fabrijken en trafijken door Peter den Groote uit deze
landen naar Rusland overgebragtbehoorde ook het papierfabriekaat. Te
Zaandam had hij Karotkin in alles doen onderrigten wat met het papierma-
kersbedrijf in verband stond. Deze stichtte in Rusland de eerste papiermo
lensdie geheel en al op den Hollandschen voet ingerigt en gedreven werden.
En toch waren deze niet de oudsten in het Muscovische rijk. Omstreeks
1650 had Johan van Zweden, een voornaam koopman in Rusland van Hol-
landsche afkomst, reeds eene papierfabriek opgezet. Vergelijk Scheltema
Peter de Groote in HollandI, 108, 291; II, 22, 23, 154 en 228. Rus-
land en de NederlandenI, 153.
-) Tegenwoordige staat van Gelderlandbl. 430. Men verzekerde toen
dat er jaarlijks op de Veluwe omtrent 150,000 riem papier gemaakt werd,
dat ten deele in ons vaderland werd gebruikt, ten deele naar Engeland en
elders werd verzonden.
3) Tegenwoordige staat der ereenigde Nederlandenbl, 570.
