123 h Avant 16 71/' zoo lezen wij daar, la fabrication ctoit trés animée dans tout le royaume, ainsi que 1Jexportation lu papier a l'étranger, sans le secours d'aucune legislation; depuis ce commerce est decline insensiblemeut. Si Ton n'est pas fondé a faire retomber cette decadence et ce dépérisse- ment sur les regiemenspuisqu'il est visible qubl y a plu- sieurs autres causes combinées et entre autres la revocation de l'édit de Nantes 1) du moins doit on avouer, que la manutention exacte de ces réglements n'a pu s'opposer au progrès de ce dépérissement. Cependanten 1730 1739 et 1741temps ou lbndustrieuse liberté des Hollandois et leur concurrence minoient leurs fabriquesil semble qu'on n'ait trouvé d"'autres moyens de rémédier a un si grand mal qu'en renouvelant les regiemens de 1671 et surtout en jetant au milieu des fabricans l'hydre du tarifdont ou avoit re doute les efl'ets en 1671; auroit on envisage ces entraves comme une ressource capable d'arrêter le succes de nos voi- sins et la decadence de nos fabriques?" métiers, torn. V, bl. 547551. „Observations sur le tarif des difterentes sortes de papierprescrit par les arrêts du conseil du 18 Septembre 1741 et da 12 Decembre 1730." Onder de vlugtelingen, die bij de herroeping van bet edict van Nan tes, in 1685, uit Frankrijk naar anderelanden zijn uitgeweken, zullen onge twijfeld ook vele papiermakers geweest zijn. In Duitschland konden zij niet teregt; door het gildewezen waren zij er uitgesloten en nieuwe molens op te rigten was niet wel mogelijk, omdat zij zich moeijelijk lompen konden verschaffen, daar aan eiken bestaanden molen eene landstreek was verbondendie verpligt was daar en nergens anders den afval van linnen kleederen enz. te koop te bren gen (Lumpenrevier). In de Nederlanden daarentegen hadden zij volop gele genheid om hunne kunst, die reeds aan duizenden van arbeiders werk ver schafte als middel van bestaan aan te wenden. 2) Het bleek weldradat het onmogelijk was zich op den duur te houden aan het formaat en het gewigt van het papier, zoo als dit bij de reglemen ten was voorgeschreven. Om de concurrentie met Holland te kunnen vol houden werd den Franschen papiermakers toegestaan ook vreemde soorten en formaten buiten het tarief te maken. Sans cela," heet het elders, „les Hollandois, tonjours libres de varier leurs formats et surtout les poids, qu'ils

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1869 | | pagina 159