124
Maar ook bij den nabuur was die voorspoed niet besten
dig. Wèl was Lüzac in 1780 nog geregtigd om te ver
klaren dat het papiermaken onder de voornaamste manu
facturen van Holland in zijnen tijd behoorde en dat de Hol-
landsche papieren nog boven alle anderen uitmuntten in
deugd en schoonheid; maar tevens kon hij niet verzwij
gen dat de inlandsche papiermakerijen toen reeds aan het
vallen waren geraakt. Als reden daarvan gaf hij op de lagere
prijzen van het Fransche papierdat hier te lande werd ge
sleten de oprigting van papiermolens in de Oostenrijksche
Nederlanden en het verbod van uitvoer van lompen in de
aangrenzende landen
Dat in dien tijd wederom op schier alle drukkerijen in zijn
vaderland bijna uitsluitend Fransch papier werd gebezigd
zal ook aan Lüzac niet onbekend zijn geweest. Althans
één jaar voor de uitgave van zijn Hollands rijkdom had
de oeconomische tak van de Hollandsche maatschappij dei-
wetenschappen te Haarlem zich al verpligt gezieu eene pre
mie van twee honderd dukaten en een gouden medaille uit
te loven voor den papiermaker in de Zeven Vereenigde
Provinciëndie een soort van drukpapierovereenkomstig
in kwaliteit met de Fransche Bordeausche schildentot
gelijke prijzen kon bereiden en ter drukpers leveren. Het
genootschap had zich tot het uitschrijven van die prijsvraag
gedrongen gevoeld door de overweging, dat jaarlijks wel
avoient fidèlement proportionnés aux besoius, auroieiit écarté nos fabricaus
cVun commerce, qu'ils faisoient seuls autrefois/' In 1658 werd voor twee
millioen livres uitgevoerd en in 1663 betaalde Engeland alleen voor papier
honderd duizend pond sterling aan Frankrijk.
Luzac, Hollands rijkdomI, 352; IV, 86. Nog in de helft dier
eeuw bekleedde het papier als artikel van uitvoer eene voorname plaats onder
de verzendingen naar Portugal en Engeland. Het werd ingevoerd uit Frankrijk
van St. Malo, Roebelle en Bordeaux. Tegenw. staat dar Nederig 21e. hoofd
stuk: van den koophandel op SpanjePortugal, Frankrijk en Groot-Britange.
Vergelijk E. H. de Rooy Geschiedenis van den Nederl. handelbl. 839
en daar aangehaald van Giuns, Zaandam bl. 312.
