1 -30 coortsen zijn (nu bij naer) een spreekwoordt ende schrick by den aengrensenden volckeren gheworden" (lees gebleven Zoo veel is zeker dat Zeeland niet ligt het appel tegen het veroordeelend vonnis, door de geschiedenis geveld, zal kunnen winnen. Met de daarover bestaande literatuur al of niet bekend zal de vreemdeling Zeelands luchtstreek blijven wantrouwen en veeltijds te sterker naarmate hij door onbe kendheid met de lokale gesteldheid van het gewest er min der over kan oordeelenen de bewoner zelfook bij het aannemen van de mogelijkheid dat de veranderde gesteldheid van het land sedert drie eeuwen de gezondheid en het le ven van den mensch aldaar onder betere verhoudingen heeft gebragthij zal moeten bekennen dat nu nog eene ge middelde sterfte van 31 op 1000 inwoners, zoo als de on langs (1866) in het licht gegeven Sierfte-atlas van Nederland aantoont, ook al moge dit cijfer door dat van de provincie Zuid-Holland worden geëvenaard, een welsprekend feit is, niet geschikt om het besproken wantrouwen te doen wijken. Menigvuldig zijn de geschriften waarin het onderwerp van weerszijden met ingenomenheid, ofschoon niet altijd even ge lukkig behandeld is. Sommige schrijvers hebben in het aan geven van de bronnenwaaruit Zeelands ongezondheid op welt meer scherpzinnigheid aan den dag gelegd dan waar heidsliefde in de beoordeelinganderen hebben niets meer dan den arbeid van hunne voorgangers in een anderen vorm gebragt; en nogtans zijn ons uit deze omwerking en uit den strijd der meeningen enkele waarnemingen toegevallendie in hooge mate de belangstelling wekken en die eene blij vende waarde zullen behouden. Met de nagenoeg volledige literatuur omtrent Zeelands climatologie voor mijis het niet het voornemen de vele geschriften daarover allen te behandelennog minder ligt het in de bedoeling om mijnen geboortegrond tegen de vele 1Grou'dek vav Zeelandt1644, 1)1, 116.

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1869 | | pagina 166