135
en daar in zijn werk voorkomende op prijs te stellen is, al
moge men in de aanleidingdie de auteur tot de bewerking
gehad heeft, gaarne de oppervlakkigheid voorbij zien, waar
mede het onderwerp behandeld is.
Maar het waren niet alleen vreemde militaire geneeskundi
gen waaronder zeker John Pringle in zijn zeer verdien
stelijke Verhandeling over de legerziekten niet ongenoemd zoude
moge blijven, die de ongezondheid van Zeeland tot een on
derwerp van opzettelijk geschrijf hebben gemaaktook de
vaderlandsche militaire artsen hebben er zich over uitgespros
ken, zonder dat kan gezegd worden dat zij zich door over
drijving of eenzijdigheid hebben laten vervoeren. Het is
genoegzaam bekend dat de garnizoensplaatsen van het voor
malig Zeeuwsch Vlaanderen immer de schrik hebben uitge
maakt van den militair dat de daarover geplaatste opstellen
in de Verhandelingen van de Natuur- en geneeskundige cor-
respondeniie-societeit in de Vereenigde Nederlanden1®. d.,
2e. afd. a en elders den toestand aldaar zeer bedenkelijk
afschilderen en dat al die berigten bevestigd zijn en aange
vuld door Calleneels die als geneesheer te Sluis met de
plaatselijke gesteldheid aldaar en in den omtrek bekend
bij uitnemendheid bevoegd was een oordeel uit te spreken
en in eene door het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen
te Vlissingen in 1783 uitgeschreven prijsvraag, aanleiding vond
om eene voortreffelijke verhandeling daarover te bewerken
Volgens Calleneels zijn de oorzaken van de beruchte on
gezondheid van Zeeuwsch-Vlaanderen gelegen: 1°. in de lucht
en landsgesteldheid; 3°. in de garnizoensplaatsen (zijnde Sluis,
1De beide antwoorden op die vraag ingekomen en bekroond, zijn ge
zamenlijk uitgegeven onder den titelVerhandelingen over de waare oor-
zaaken en kenleekenen van de najaarskoortsen in de garnizoenglaatsen
van Staats- Vlaanderen en over de beste behoed- en geneesmiddelen die daar
legen vooral bij de militairen konnen aangewend wordendoor G. W. Cal-
lknfels 31. D. te Sluis in Vlaanderen en J. Ha kg er, 31. D. te Rot
terdam. Middelburg 1783.
