21
merk worden verkregen. Het meerendeel tocli der merken
heeft langer of korter eene période van bloei gekend en schier
allen kunnen tot zekere klassen worden teruggebragtdie
veelal een bepaalden duur hebben gehad, zoodat bij de be
kende omstandigheid, dat men destijds ieder jaar den tot
tie volgende markt benoodigden voorraad opdeed, de onder
linge overeenstemming van datum en merk allen twijfel om
trent den ouderdom van eenig papier van zelf moet weg
nemen. In geen geval kan zoodanige twijfel met grond
worden geopperd bij authentieke rekeningenwaarvan het
vaststaatdat zij niet geschreven zijn op papier van een
later jaardan dat. der rekening zelvedaarom zijn zij
bij uitnemendheid geschikt om te dienen als stukken van
vergelijking bij een onderzoek, als het onze, ingesteld met
liet doeldat wij hiervoren reeds meermalen hebben be -
sproken.
Als punt van uitgang hebben wij dan ook hoofdzakelijk
behalve enkele lósse stukkende rekeningen der rentmeesters
van Zeeland beoosten en bewesten Schelde geraadpleegdals
mede de stedelijke rekeningen van Middelburg en die van
andere Zeeuwsche plaatsen, welke in het archief der provincie
worden bewaard. Ook de oude Ylaamsche steden hebben ons
meer dan ééne belangrijke bijdrage geleverd. Op die wijze
hebben wij de twee honderd en zestig merken verzameld
waarvan de facsimile's hierachter zijn gevoegd. Zij belmo
ren wel is waar niet allen tot de middeleeuwenmaar voor
zooverre dit laatste het geval is, zijn zij er bij opgenomen,
omdat zij als voortzetting of wijziging der middeleeuwsche
merken kunnen worden beschouwd.
Wij zullen zien, dat het meerendeel van die merken ook
aangetroffen wordt in het papier, dat in de andere gewes
ten der noordelijke Nederlanden omstreeks dienzelfden tijd
plagt te worden gebruikt. Daarentegen hebben wij er daar ook
gevonden die men in Zeeland te vergeefs zoude zoeken. Zoo
leeren wij bij voorbeeld op de plaat van dr. Hermans den klim-
