26
Venetië l), Ons facsimilé is uit het protocol der vierschaar
te Veere, loopende van 1517 tot 1519.
PI. I, n°. 7. Het papier met de vijf eerste merken had,
zoo als wij zagen, met den aanvang der 15". eeuw reeds uitge
diend. Vele andere soorten waren daarop gevolgd, onder welke
de eerste plaats werd ingenomen door liet, blijkbaar uit Italië af
komstig papier, dat in de kar of wagen, ook wel ploeg genoemd,
het wapen der familie Carara voerde. In de Nederlanden
drong het niet vroeger door dan omstreeks het jaar 1417 toen
het eene groote vermaardheid schijnt te hebben gekregen en
in Holland en Zeeland alom werd gebruikt. Jacoba vak
Beijeren schreef op dit papier te Goes de quitantie van 4
Augustus 1417, medegedeeld door van Mieris, IV,-415,
en in originali op het stedelijk archief te Middelburg voor
handen. De rekeningen der abdij van Leeuwenhorst van
de jaren 1416 tot 1418 en die van den huize van Arkel
over dezelfde jaren, op het rijks-archief te's Hage bewaard 2),
alsmede de thesauriers-rekeningen van Haarlem insgelijks
van 14161418 werden allen op dit papier geschreven,
waarvan nog een enkel blad voorkomt in de keur der
goudsmeden te Middelburg van 21 April 1455.
PI. I, n°. 8. In het poorters- en weezenboek van Aar
denburg over de jaren 1458 tot 1461 wordt het in eenig-
zins gewijzigden vorm aangetroffen, veel overeenkomst heb
bende met dat uit de rekeningen van het Lieve Vrouwe
broederschap te 's Hertogenbosch van 1432. Weldra ver
dwijnt liet echter uit deze landen, doch bleef nog lang daarna
in Italië zeer gezocht 3).
Jansen, I, 884, haalt het ook aan op het jaar 1449, als une
roue dentelée avec un lévier."
2) Sothkby o. 1., 116.
3) Jknson te Venetië en Schweynheim te Rome gebruikten het veel
op hunne drukkerijenenkele vellen van dat soort zijn ook te Maïnz gebruikt
door Peter Schoeffer in den Augüstinus: de civitate Deialdaar in 1473
gedrukt. In Nederlandsche drukken vindt men het niet.
