28
PI. I, n°. 14. Omtrent de beteekenis van dit figuur zijn
de gevoelens zeer uiteenloopend. Het kan de afbeelding zijn
van een werktuig, tot het papiermakersbedrijf benoodigd;
ook heeft het veel van een vacht of beestenvel, terwijl het
door sommigen voor een lazarusklap wordt gehouden. De
laatste opvatting heeft haren grond in de omstandigheiddat
te Ravensburg in het oude Zwabenland eene papiermakers-
familie, Holbein in het begin der 14®. eeuw zoude hebben
geleefddie aan het leprozenhuis aldaar een aandeel in hare
papiermolens aan de Flatterbeek zoude hebben geschonken 1).
In Frankrijk was dit merk al bekend in 1375 2). Met het
begin der 15®. eeuw drong het eerst in Nederland door,
waar wij het in het jaar 1400 ontmoeten te 's Hertogen
bosch., in 1404 te Sluis in het poorterboek, hetwelk met
dat jaar aanvan'gten in 1408 ook in de Geldersche re
keningen.
PI. I, n°. 15. Met ter tijd eenigzins gewijzigd komt het
voor het laatst voor in zeker register op het gemeente-ar
chief van Middelburg, inhoudende ordonnantiën voor verschil
lende gildenalwaar de vellenwaarop de keure der vleesch-
houwers van 4 Augustus 1430 is geschrevendit merk
vertoonen s).
PLAAT IIn°. 1. De tweede plaat doet ziendat de
kunstvaardigheid van den papierfabriekant in het maken der
filigranes al vroeg eene beduidende hoogte had bereikt. Dc
huikwelke voorkomt in het papier der rekening van den
Duitschl.inddoch vrij algemeen in die te Bazel, Venetie en Napels, werd
het nog aangetroffen.
Volgens de mededeelingen uit het Illustrirles Familien-journaldoor
den heer J. H. van Lbnnep gedaan in de NavorsckerIX, 268.
2) Jansen, o. 1., 1, 372 beschrijft het merk als „un filigranc, qui
seinbleroit representee un gantsi l'on y voyoit les cinq doigts."
3) Van de eerste drukkers gebruikte alleen Jenson te Venetie het en
kele uialcn.
