35
nog algemeen tot het drukken van boeken werd gebezigd 1).
PI. III, n°. 6. In het register van diensten van den
heiligen geest in de St. Janskerk te Sluisloopende van de
eerste helft der 14de tot de 15de eeuw, komt dit kruis,
onder den naam van paternosterkruis bekend, enkele malen
voor. De juiste tijd van zijne invoering in deze landen kan
echter daaruit moeijelijk worden afgeleid; het schijnt om
streeks het jaar 1400 te zijn geschied. In dezen sierlijken
vorm wordt het ook door dr. Hermans medegedeeld uit de
rekening van het Lieve Yrouwe broederschap te 's Herto
genbosch van 1446. In de Haagsche archieven had Sotheby
het niet ontmoet maar wel in Engeland in eenen brief, op
den Tower te Londen voorhandenaan den aartsbisschop
van York ten jare 1452 geschreven 3).
PI. III, n°. 7. Yan onderen met eene punt voorzien
'komt het voor op het schutblad der rekening van den
rentmeester van Zeeland bewesten Schelde over 1434. Een
plakaat van Eilips den Goede betrekkelijk de nieuwe
ordonnantie op de munt van 19 November 1435, in het
gemeente-archief van Middelburg (Register 65, n°. 2b)
heeft hetzelfde merkdat in het volgende jaar wederom tot
schutblad voor de rekening van den rentmeester beoosten
Schelde werd gebruikt en toen ook te 's Hertogenbosch tot
het schrijven der rekening van het Lieve Vrouwe broe
derschap heeft gediend. Na dien tijd hebben wij het niet
meer gezien 3).
In Hollandsche drukwerken komt de weegschaal nooit voor. Veel
vuldig daarentegen soms in een cirkel of met eene kroon gedektin de eerste
Irukken te Venetië, Vicenza, Treviso, Perugia, Soneino en voornamelijk te
Rome. Jansen meent, dat dit papier dan ook in de omstreken van Venetië
verd gemaakt.
2) Sothkby, o. 1., fol. 117.
Kruizen, maar van anderen vorm, door Jansen afgeteekend op plaat
XIII, n°. 84, 85 en 86komen voor in de eerste drukken van Jenson te
Venetië.
