51 en vervolgens in die van 1362 en 1384. In Zeeland Bra bant en Vlaanderen werd het ook weldra met eene verba zende hoeveelheid verspreid en tegen den aanvang der 15de eeuw kan men zeggendat het eene Europesche vermaard heid genoot. Be opgangdien het papier met den ossekop in den loop dier gansche eeuw overal heeft gemaakt, kan het best worden vergeleken met dien welke in den nieuwe- ren tijd aan het Hollandsche pro patria papier en aan dat met het wapen van Amsterdam alom te beurt is gevallen. Even als toen werd ook nu het zoozeer gezochte merk door vele fabriekanten in allerlei oorden van Europa nagemaakt of over genomen. Neemt men althans de hoogte in aanmerking, waarop de kunst van het papiermaken in de middeleeuwen stonddan is het niet waarschijnlijk dat eene zoo groote hoeveelheid van dit papier, als men bijna gedurende ander halve eeuw hier en elders heeft zien gebruikendoor een en denzelfden fabriekant zou geleverd zijn. Be oorspronkelijke vorm, dien wij gelooven het te kun nen aannemen de eerste papiermaker in Buitschland aan den ossekop heeft gegeven, was zonder eenig aanhangsel van stang of kruis, zoo als Breitkopf dien in papier van het jaar 1312 heeft opgemerkt en zoo als die ook voorkomt op onze plaat, het tweede figuur. Toen echter de vraag naar het papier met den ossekop op de hoofdmarkten van Europa zoo algemeen werdvoorzagen ook andere fabriekanten hun fa briekant met dit merkdat zij in den beginne slechts in de hoofdzaak nabootstendoch waaraan ieder eene kleinigheid van eigen vinding toevoegdehetzij in den stand of den vorm van kop en horenshetzij door versiering daarop of daarboven J). De versiering van den Dnitschen ossekop bepaalde zich in den regel tot den stang met het gewone of St. Andrieskruiszoo vindt men dien ook in de eerste drukken te Mainz, Spiers Straatsburg, Bazel enz. In Italië en Frankrijk daarentegen werd de stang veelal beladen met eene krooneene bloem, eene ster of eenig ander meer zamengesteld figuur, waarvan tallooze

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1869 | | pagina 65